പെൻഷൻ പ്രായം 57 ആക്കി ഉയർത്തുക, എയ്ഡഡ് വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങളിലെ നിയമനങ്ങൾക്കു മേൽ സർക്കാർ നിയന്ത്രണം കൊണ്ടു വരിക, ആശ്രിത നിയമനം പൂർണമായി നിർത്തലാക്കുക, ഒാഫിസുകളുടെ പ്രവൃത്തി ദിവസം ആഴ്ചയിൽ അഞ്ചാക്കി കുറയ്ക്കുക തുടങ്ങി വലിയ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾക്കും പ്രതിഷേധങ്ങൾക്കും വഴിയൊരുക്കാവുന്ന ശുപാർശകളാണ് 11–ാം ശമ്പള പരിഷ്കരണ കമ്മിഷൻ സർക്കാരിനു കഴിഞ്ഞയാഴ്ച സമർപ്പിച്ചത്. ഇവ നടപ്പാക്കുന്നതിന് സർക്കാരിനു മുന്നിലെ വെല്ലുവിളികൾ ഏറെയാണ്.
എന്നാൽ, കാലത്തിന് അനുസരിച്ചു നടപ്പാക്കേണ്ട മാറ്റങ്ങൾ തന്നെയാണിവ എന്ന് നിലപാട് എടുക്കുന്നവരും ഒട്ടേറെയാണ്. ഇൗ ശുപാർശകളിലേയ്ക്ക് കമ്മിഷനെ നയിച്ച ഘടകങ്ങൾ എന്തൊക്കെ? ഇവ നടപ്പാക്കിയാൽ എന്തു മാറ്റമാണ് ഭരണ രംഗത്തുണ്ടാകുക? ഉദ്യോഗസ്ഥരംഗത്ത് നിലവിലുള്ള പോരായ്മകൾ എന്തൊക്കെ? ‘മനോരമ ഓൺലൈനി’നു നൽകിയ സുദീർഘ അഭിമുഖത്തിൽ കമ്മിഷൻ ചെയർമാൻ കെ.മോഹൻദാസ് സംസാരിക്കുന്നു...
സർക്കാർ ജീവനക്കാരുടെ പെൻഷൻ പ്രായം 56ൽനിന്ന് 57 ആക്കി വർധിപ്പിക്കണമെന്നാണ് കമ്മിഷന്റെ പ്രധാന ശുപാർശ. ഇതു നടപ്പാക്കാനുള്ള ആലോചനയിലേയ്ക്കു സർക്കാർ നീങ്ങുകയും ചെയ്യുന്നു. സർക്കാരുമായി മുൻകൂട്ടി ഉണ്ടാക്കിയ അനൗദ്യോഗിക ധാരണയുടെ അടിസ്ഥാനത്തിലാണോ ഇത്തരമൊരു ശുപാർശ റിപ്പോർട്ടിൽ ഉൾപ്പെടുത്തിയത്?
അല്ല. പെൻഷൻ പ്രായം വർ‌ധിപ്പിക്കുന്ന കാര്യത്തിൽ മാത്രമല്ല, ഒരു വിഷയത്തിലും സർക്കാരുമായി മുൻകൂട്ടി ചർച്ചകളൊന്നും ഉണ്ടായിട്ടില്ല. പെൻഷൻ പ്രായം കൂട്ടാനും കൂട്ടാതിരിക്കാനുമുള്ള കാരണങ്ങൾ റിപ്പോർട്ടിൽ ചൂണ്ടിക്കാട്ടിയിട്ടുണ്ട്. വിരമിക്കൽ പ്രായം ഒരു വർഷം കൂട്ടിയാൽ സർക്കാരിന്റെ സാമ്പത്തിക ഭാരം കുറയുമെന്നതാണ് ആ ശുപാർശയ്ക്കുള്ള പ്രധാന കാരണം. കോവിഡ് കാരണം സർക്കാരിന്റെ റവന്യു വരുമാനത്തിൽ നല്ല ഇടിവു വന്നിട്ടുണ്ട്. എന്നാൽ, ചെലവുകൾ ഒട്ടും കുറയുന്നുമില്ല.
ശമ്പളവും പെൻഷനും പരിഷ്കരിച്ചതു വഴിയുള്ള അധികഭാരം വേറെയും. ഇൗ ഭാരമെല്ലാം ചുമക്കുന്ന സർക്കാരിന് ഒരു ആശ്വാസമെന്ന നിലയ്ക്കാണ് പെൻഷൻ പ്രായം കൂട്ടാൻ ശുപാർശ ചെയ്തത്. പല സമിതികളും 58 വയസ്സാക്കണമെന്നു മുൻപ് ശുപാർശ ചെയ്തിരുന്നു. തൊഴിലവസരം കുറയുന്നെന്ന യുവജന സംഘടനകളുടെ പരാതികൾ കൂടി പരിഗണിക്കുമ്പോൾ ഒരു വർഷത്തെ വർധനയാണ് അഭികാമ്യം. ഇതു നടപ്പാക്കി രണ്ടോ മൂന്നോ വർഷങ്ങൾക്കു ശേഷം പെൻഷൻ പ്രായം 58 ആക്കുന്നതിൽ തെറ്റില്ല.
എയ്ഡഡ് വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങളിലെ നിയമനങ്ങളിൽ സർക്കാരിന്റെ നിയന്ത്രണം നടപ്പാക്കാനുള്ള നീക്കമാണ് പണ്ട് വിമോചന സമരത്തിനു വരെ കാരണമായത്. പിന്നാലെ ഇഎംഎസ് സർക്കാരിനെ പിരിച്ചുവിടുകയും ചെയ്തു. എയ്ഡഡ് വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങളിലെ നിയമനങ്ങൾക്കു മേൽ സ്വകാര്യ മാനേജ്മെന്റുകൾക്കുള്ള അവകാശം നഷ്ടപ്പെടുത്തുന്ന ശുപാർശയാണ് കമ്മിഷൻ റിപ്പോർട്ടിലുള്ളത്. ഇത് ഗുരുതര പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ഉണ്ടാക്കില്ലേ?
എയ്ഡഡ് വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങളിലെ ജീവനക്കാർക്ക് പൊതുഖജനാവിൽനിന്നു ശമ്പളം നൽകുന്നതിനാൽ അവിടുത്തെ നിയമനം മെറിറ്റ് അടിസ്ഥാനത്തിൽ ആകണം. മെറിറ്റ് ഉറപ്പാക്കാൻ നിയമന നടപടിക്രമങ്ങൾ സുതാര്യമാക്കണം. നമ്മുടെ നാട്ടിൽ കള്ളപ്പണം കൈമാറുന്ന ഒരു മേഖലയായി എയ്ഡഡ് സ്ഥാപനങ്ങൾ മാറുന്നുണ്ട്. ഒട്ടേറെ മാനേജ്മെന്റുകൾ ഒരു രേഖയുമില്ലാത്ത പണം നിയമനത്തിനും മറ്റുമായി കൈപ്പറ്റുന്നു. എന്നാൽ, കോഴ വാങ്ങാത്ത മാനേജ്മെന്റുകളും ഉണ്ട്. ഇത്തരം കാര്യങ്ങളിൽ സർക്കാരിന് ഇടപെടാൻ കഴിയാത്ത അവസ്ഥ വരരുത്.
മെഡിക്കൽ പ്രവേശനത്തിന് തലവരിപ്പണം നൽകണമെന്ന ഒരു വ്യവസ്ഥ ഇൗ രാജ്യത്തുണ്ടായിരുന്നു. കള്ളപ്പണമാണ് ഇതിനായി ഒഴുക്കിയത്. എന്നാൽ, സുപ്രീംകോടതിയുടെ ഒറ്റ ഉത്തരവിലൂടെ ഇൗ രംഗത്തെ ഒരുപാട് ശുദ്ധീകരിക്കാൻ കഴിഞ്ഞു. ക്രിസ്തീയ സഭകൾ, എൻഎസ്എസ്, എസ്എൻഡിപി, എംഇഎസ് ഉൾപ്പെടെയുള്ള സംഘടനകളും സ്വകാര്യ വ്യക്തികളും ഒക്കെ എയ്ഡഡ് സ്ഥാപനങ്ങൾ നടത്തുന്നുണ്ട്. ഇവരുടെ കഴിഞ്ഞ തലമുറക്കാരാണ് ഇൗ സ്ഥാപനങ്ങൾ അധികവും കൊണ്ടുവന്നത്. സമൂഹ നന്മയ്ക്കായി അവർ സ്ഥാപിച്ചതാണ് ഇൗ കേന്ദ്രങ്ങൾ എന്ന കാര്യം മറക്കരുത്.
എയ്ഡഡ് സ്ഥാപനങ്ങളിലെ കെട്ടിടം നവീകരിക്കാനും മറ്റുമുള്ള പണം ഇൗ മാനേജ്മെന്റുകൾ എവിടെനിന്നു കണ്ടെത്തും?
തലവരിപ്പണം നിർത്തലാക്കിയ ശേഷവും സ്വകാര്യ മെഡിക്കൽ കോളജുകളിൽ അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ വികസിക്കുന്നുണ്ടല്ലോ. കെട്ടിടം നിർമിക്കാനായി കോഴ ഇടപാട് അനുവദിക്കുന്നതു ശരിയല്ല. അതിന് സുതാര്യമായി ഫീസ് പിരിക്കുന്നതടക്കമുള്ള സംവിധാനമാണ് വേണ്ടത്. എംഎൽഎ ഫണ്ട്, എംപി ഫണ്ട്, ചാലഞ്ച് ഫണ്ട് തുടങ്ങിയവയൊക്കെ എയ്ഡഡ് സ്കൂളുകൾക്കു നൽകാൻ വ്യവസ്ഥയുണ്ട്. നിയമനം സുതാര്യമായാൽ ഇൗ സ്ഥാപനങ്ങൾക്ക് സർക്കാരിൽനിന്നു കൂടുതൽ പണം കൊടുക്കാൻ സാധിക്കുകയും ചെയ്യും.
എങ്കിൽ ഇൗ സ്ഥാപനങ്ങളിലെ നിയമനങ്ങൾ പിഎസ്‌സിക്കു വിടുകയല്ലേ വേണ്ടത്? പ്രത്യേക റിക്രൂട്മെന്റ് ബോർഡ്‌തന്നെ വേണമെന്നു ശുപാർശ ചെയ്തത് എന്തിനായിരുന്നു?
പിഎസ്‌സിക്കു വിടണമെന്നു പറയാനായിരുന്നു ആഗ്രഹിച്ചത്. എന്നാൽ, മുൻപ് പലപ്പോഴും ഇൗ ആവശ്യം കേരളത്തിൽ ഉന്നയിക്കപ്പെട്ടെങ്കിലും നടപ്പായിട്ടില്ല. മറ്റൊരു കാരണം, പിഎസ്‌സി നിയമനങ്ങളിൽ ജാതി സംവരണം ഒക്കെ നോക്കേണ്ടതുണ്ട്. ദേവസ്വം റിക്രൂട്മെന്റു പോലും പിഎസ്‌സിക്കു നൽകാതെ വേറെ റിക്രൂട്മെന്റ് ബോർഡിനെയാണ് സർക്കാർ ഏൽപ്പിച്ചത്.
ആശ്രിത നിയമനം പൂർണമായി നിർത്തലാക്കണമെന്ന ശുപാർശ ഇത്തരത്തിൽ നിയമിക്കപ്പെട്ടവർക്ക് വലിയ വിഷമമുണ്ടാക്കുന്നതല്ലേ? ഒരു സർക്കാർ ജീവനക്കാരൻ മരിച്ചാൽ അവരുടെ കുടുംബത്തെ സംരക്ഷിക്കാൻ സർക്കാർ ബാധ്യസ്ഥമല്ലേ?
ആ ശുപാർശയ്ക്ക് രണ്ടു മൂന്നു കാരണങ്ങളുണ്ട്. സർക്കാർ വകുപ്പിലെ തലവൻമാരുമായി ഇക്കാര്യം ചർച്ച ചെയ്തിരുന്നു. അപ്പോൾ, ജീവനക്കാരുടെ കാര്യക്ഷമതയില്ലായ്മയ്ക്ക് പ്രധാന കാരണമായി എല്ലാവരും ചൂണ്ടിക്കാട്ടിയത് ആശ്രിത നിയമനമാണ്. ഇങ്ങനെ നിയമനം ലഭിക്കുന്നവരിൽ പലർക്കും ജോലി ചെയ്യാൻ അറിയില്ല. ജോലിയിൽ താൽപര്യവും കാണിക്കുന്നില്ല. സർക്കാർ ഉദ്യോഗസ്ഥന്റെ ആശ്രിതനായി എന്ന ഒറ്റ കാരണം കൊണ്ട് സർക്കാർ ജോലിക്ക് അർഹനാകുക എന്നത് നീതിയല്ല.
സർക്കാർ ജീവനക്കാരൻ മരിക്കുമ്പോൾ പെട്ടെന്ന് ഉണ്ടാകുന്ന സാമ്പത്തിക ആഘാതത്തിൽനിന്ന് ആ കുടുംബത്തെ രക്ഷിക്കുകയാണ് ആശ്രിത നിയമനത്തിന്റെ മുഖ്യലക്ഷ്യം. എന്നാൽ, ഇൗ സ്കീം കൊണ്ട് ഉദ്ദേശിച്ചതു നടക്കുന്നില്ലെന്നതാണു വസ്തുത. പിതാവിന്റെ മരണം കഴിഞ്ഞ് കുറേക്കാലത്തിനു ശേഷമായിരിക്കും മക്കൾ വിദ്യാഭ്യാസ യോഗ്യത നേടുകയോ പ്രായപൂർത്തി ആകുകയോ ചെയ്യുക. കുടുംബത്തിലെ ഒരാൾക്ക് ജോലി കിട്ടുകയും ആ അംഗം ബാക്കിയുള്ളവരെ സംരക്ഷിക്കാതിരിക്കുകയും ചേയ്യുന്ന പ്രശ്നങ്ങളുമുണ്ട്.
കുടുംബ ഒാഹരി വീതം വയ്ക്കുമ്പോൾ ആശ്രിത നിയമനം നേടിയ ആൾക്ക് തുല്യമായി ഒാഹരി നൽകാറുമില്ല. ഇതൊക്കെ നിയമ പ്രശ്നങ്ങളിലേയ്ക്കും നീളാറുണ്ട്. കുറഞ്ഞ പ്രായത്തിൽ ജോലി കിട്ടുമെന്നതിനാൽ ആശ്രിതനിയമനക്കാരാണ് വകുപ്പിൽ ഏറ്റവും സീനിയറായി മാറാറുള്ളത്. ആശ്രിത നിയമനം അവസാനിപ്പിക്കുന്നതിനു പകരമായി പൂർണ പെൻഷൻ ആശ്രിതർക്കു നൽകണമെന്ന പരിഹാരവും കമ്മിഷൻ നിർദേശിച്ചിട്ടുണ്ട്.
10% ശമ്പള വർധന കമ്മിഷൻ ശുപാർശ ചെയ്തപ്പോൾ അതു കുറഞ്ഞുപോയെന്ന വിമർശനം പൊതുവെ സർക്കാർ ജീവനക്കാരുടെ സംഘടനകൾ ഉന്നയിച്ചിരുന്നു. എന്നാൽ, വർധിപ്പിച്ച ശമ്പളം കയ്യിൽ കിട്ടിയപ്പോൾ അതു പ്രതീക്ഷിച്ചതിനേക്കാൾ അധികമാകുകയും ജീവനക്കാർ പൊതുവെ തൃപ്തരാകുകയും ചെയ്തു. കമ്മിഷനു കിട്ടിയ പ്രതികരണങ്ങൾ എത്തരത്തിലായിരുന്നു?
ശരിയാണ്. ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ വർധന 10% ആയാണ് കമ്മിഷൻ നിശ്ചയിച്ചത്. എന്നാൽ, പുതുക്കിയ സ്കെയിൽ നിർണയിച്ചപ്പോൾ പലർക്കും ശമ്പള വർധന 10 ശതമാനത്തിനു മേൽ കിട്ടി. അങ്ങനെ മാത്രമേ അതു സാധിക്കുമായിരുന്നുള്ളൂ. വീട്ടുവാടക അലവൻസിൽ കാര്യമായ വർധന വന്നു. രണ്ടും കൂടി ചേർന്നപ്പോൾ പ്രതീക്ഷിച്ചതിനേക്കാൾ ശമ്പളം പലർക്കും ലഭിച്ചു.
എന്നാൽ, നഗരങ്ങളിലെയും ഗ്രാമങ്ങളിലെയും വീട്ടു വാടക അലവൻസിൽ കാര്യമായ വ്യത്യാസം വരുത്തിയത് പക്ഷപാതപരമായ നടപടിയായില്ലേ? പ്രത്യേകിച്ച് കേരളത്തിലെ മുഴുവൻ പ്രദേശങ്ങൾക്കും നഗരസ്വഭാവം ഉള്ളപ്പോൾ...?
അല്ല. കാരണം, കേരളത്തിലെ ഗ്രാമങ്ങളിലും നഗരങ്ങളിലും ജീവിതച്ചെലവിൽ വ്യത്യാസമുണ്ട്. വീട്ടു വാടകയിലും വ്യത്യാസമുണ്ട്. പ്രായോഗിക സമീപനം തന്നെയാണ് കമ്മിഷൻ സ്വീകരിച്ചത്. തിരുവനന്തപുരം ജില്ലയിലെ പട്ടം, ആറ്റിങ്ങൽ, വിതുര എന്നീ 3 സ്ഥലങ്ങൾ എടുത്തു നോക്കൂ. ജീവിതച്ചെലവിലും വീട്ടുവാടകയിലും വലിയ വ്യത്യാസമില്ലേ?
കോവിഡ് വ്യാപനവും ലോക്ഡൗണും കാരണം മിക്ക തൊഴിൽ മേഖലയിലും വലിയ പ്രതിസന്ധിയാണ്. പതിനായിരക്കണക്കിനു പേർക്ക് തൊഴിൽ നഷ്ടപ്പെട്ടു. വരുമാനം നിലച്ചു. നല്ലൊരു വിഭാഗം ജനങ്ങളും കടുത്ത ദുരിതം അനുഭവിക്കുന്നു. അപ്പോൾ സർക്കാർ ജീവനക്കാർക്ക് വീണ്ടും ശമ്പളം വർധിപ്പിക്കുന്നത് അനീതിയാണെന്ന വിമർശനം പൊതുവെ ഉയരുന്നുണ്ട്. ദുരിതകാലത്തെ ഇൗ ശമ്പള വർധനയെ കമ്മിഷന് എങ്ങനെ ന്യായീകരിക്കാനാകും?
ഇത്തരത്തിൽ ഒരുപാട് പ്രതികരണങ്ങൾ കമ്മിഷനു ലഭിച്ചിരുന്നു. ഞങ്ങളൊക്കെ പട്ടിണി കിടക്കുന്നു. തൊഴിലില്ല. കിറ്റ് എപ്പോൾ കിട്ടുമെന്ന് അന്വേഷിച്ചു നടക്കുന്നു. ഉദ്യോഗസ്ഥർ മാത്രം വീട്ടിലിരുന്നു ശമ്പളം വാങ്ങുന്നു എന്നൊക്കെയുള്ള പരാതികൾ എന്നോടു പലരും പറഞ്ഞു. ഒട്ടേറെ കത്തുകളും ലഭിച്ചു. കമ്മിഷൻ റിപ്പോർട്ടിന്റെ ആമുഖത്തിൽ തന്നെ ഇക്കാര്യം ചൂണ്ടിക്കാട്ടിയിട്ടുമുണ്ട്. സർക്കാർ ജീവനക്കാർ കൂടുതൽ കാര്യക്ഷമമായി പ്രവർത്തിക്കേണ്ടതിന്റെ ആവശ്യകതയിലേയ്ക്കാണ് ഇത് വിരൽ ചൂണ്ടുന്നത്.
10 വർഷത്തിൽ ഒരിക്കൽ ശമ്പള പരിഷ്കരണം മതിയെന്നായിരുന്നു കഴിഞ്ഞ കമ്മിഷന്റെ ശുപാർശ. അതനുസരിച്ചായിരുന്നു ശമ്പളം പരിഷ്കരിച്ചതും. എന്നാൽ 5 വർഷം കഴിഞ്ഞപ്പോൾ വീണ്ടും കമ്മിഷനെ വച്ചു ശമ്പള പരിഷ്കരണം നടപ്പാക്കിയിരിക്കുകയാണ്. ഇക്കാര്യത്തിൽ കമ്മിഷന്റെ നിലപാടെന്താണ്?
10 വർഷത്തിൽ ഒരിക്കൽ ശമ്പള പരിഷ്കരണം മതിയെന്ന കഴിഞ്ഞ ശമ്പള പരിഷ്കരണ കമ്മിഷന്റെ ശുപാർശയോട് എനിക്കു പൂർണ യോജിപ്പാണുള്ളത്. 10 വർഷത്തേയ്ക്കുള്ള സ്കെയിലാണ് കഴിഞ്ഞ കമ്മിഷൻ ശുപാർശ ചെയ്തതും. എന്നാൽ, ശുപാർശ െചയ്ത സ്കെയിലുകളിൽ ചെറിയ കുറവു സർക്കാർ വരുത്തുകയും 5 വർഷത്തിലൊരിക്കൽ ശമ്പള പരിഷ്കരണമെന്ന രീതി തുടരാൻ തീരുമാനിക്കുകയും ചെയ്തു. കേന്ദ്ര സർക്കാർ 10 വർഷത്തിൽ ഒരിക്കലാണ് ശമ്പളം പരിഷ്കരിക്കുന്നത്. കേന്ദ്ര സർക്കാരിന്റെ അടുത്ത ശമ്പള പരിഷ്കരണം കഴിഞ്ഞ ശേഷം മാത്രമേ സംസ്ഥാനത്ത് ശമ്പള പരിഷ്കരണം നടത്താവൂ എന്ന് ഞങ്ങൾ ശുപാർശ ചെയ്തിട്ടുണ്ട്.
ജീവനക്കാർ ആഴ്ചയിൽ 5 ദിവസം ജോലി ചെയ്താൽ മതിയെന്ന ശുപാർശയും റിപ്പോർട്ടിലുണ്ട്. പകരം ദിവസം ഒരു മണിക്കൂർ അധികം ജോലി ചെയ്യണമെന്നാണ് ശുപാർശ. എല്ലാ ഒാഫിസുകളിലും പഞ്ചിങ് കർശനമായി നടപ്പാക്കിയിട്ടില്ലാത്തതിനാൽ കൃത്യമായി ജീവനക്കാർ ജോലിക്കെത്തുന്നുവെന്ന് ഉറപ്പാക്കാൻ കഴിയാത്ത സാഹചര്യമാണ് കേരളത്തിൽ. ഫലത്തിൽ ഇൗ ശുപാർശ കൊണ്ട് പൊതുജനങ്ങൾ‌ക്ക് ദോഷമല്ലേ ഉണ്ടാകുക?
പഞ്ചിങ് സർക്കാർ കർശനമായി നടപ്പാക്കേണ്ടതാണ്. ചെയ്യുമെന്നാണു പ്രതീക്ഷ. എല്ലാ അവധികളും കഴിഞ്ഞ് ഒരു മാസം 115 മണിക്കൂറാണ് ഒരു സർക്കാർ ഉദ്യോഗസ്ഥൻ ജോലി ചെയ്യേണ്ടി വരുന്നത്. അപ്പോൾ ഒരു മണിക്കൂർ ജോലിക്ക് ശമ്പളത്തിന്റെ ഒരു ശതമാനമാണു വില. ഒാഫിസിൽ ഒരു മണിക്കൂർ ഇല്ലാതിരുന്നാൽ ഒരു ശതമാനം ശമ്പളം കുറയ്ക്കേണ്ടതാണ്. അല്ലെങ്കിൽ പകരം ഒരു മണിക്കൂർ കൂടി ജോലി ചെയ്യുക. ഇക്കാര്യം ശുപാർശയിൽ ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. കർശനമായി ഇവ നടപ്പാക്കിയാലേ തൊഴിൽ ദിനങ്ങൾ കുറയ്ക്കുന്നതു കൊണ്ടു ഗുണമുണ്ടാകൂ.
സർക്കാരിന്റെ എല്ലാ സേവനങ്ങളും ഡിജിറ്റലൈസ് ചെയ്യണം. അതിനായി ഒരു സമയബന്ധിത പരിപാടി തന്നെ വേണം. അതു വന്നു കഴിഞ്ഞാൽ ഒാഫിസുകൾ കുറച്ചു സമയം പ്രവർത്തിച്ചാൽ മതി. ജീവനക്കാരുമായി നേരിട്ട് ഇടപഴകേണ്ട ആവശ്യം പോലും ജനങ്ങൾക്കു വരുന്നില്ല. 24 മണിക്കൂർ സേവനം ജനങ്ങൾക്കു നൽകാൻ സർക്കാരിനു കഴിയും.
മുൻപ് ജനന, മരണ സർട്ടിഫിക്കറ്റുകൾക്കായി പഞ്ചായത്ത്, കോർപറേഷൻ ഒാഫിസുകളിൽ ജനങ്ങൾ കാത്തു കെട്ടി നിൽക്കണമായിരുന്നു. ആ സ്ഥിതി ഇപ്പോൾ മാറി. ആർക്ക് എപ്പോൾ വേണമെങ്കിലും ജനന, മരണ സർട്ടിഫിക്കറ്റ് ഡൗൺലോഡ് ചെയ്ത് എടുക്കാൻ കഴിയും. ഇത്തരത്തിൽ സാധിക്കുന്ന സേവനങ്ങളെല്ലാം ഒാൺ‌ലൈനായി നൽകണം.
നേരിട്ട് അപേക്ഷിക്കാൻ കഴിയാത്തവർക്ക് അക്ഷയ കേന്ദ്രങ്ങൾ വഴി അതു സാധിക്കും. അഴിമതിയും ഏതാണ്ട് പൂർണമായി അവസാനിക്കും. 55 വർഷമായി കേരളത്തിൽ റീസർവേ തുടങ്ങിയിട്ട്. ഇൗ 55 വർഷം കൊണ്ട് ഉപകാരമുണ്ടായിട്ടുണ്ടെങ്കിലും അതുപോലെ ജനങ്ങൾക്ക് ഉപദ്രവവും ഉണ്ടായിട്ടുണ്ട്. ഡിജിറ്റൽ റീസർവേ ഇപ്പോൾ ഒരു വലിയ പദ്ധതിയായി നടപ്പാക്കാൻ സർക്കാർ തീരുമാനിച്ചിട്ടുണ്ട്. എല്ലാ വകുപ്പുകളിലും സമാനമായ പരിഷ്കാരങ്ങൾ നടപ്പാക്കേണ്ടതുണ്ട്.
ശമ്പള കമ്മിഷൻ റിപ്പോർട്ട് കിട്ടിക്കഴിഞ്ഞാൽ അതിൽ ഉദ്യോഗസ്ഥർക്ക് അനുകൂലമായ ശുപാർശകൾ നടപ്പാക്കുകയും അവർക്കു താൽപര്യമില്ലാത്തവ നടപ്പാക്കാതിരിക്കുകയും ചെയ്യുന്നതാണ് പൊതുവെ കേരളത്തിൽ കണ്ടുവരുന്നത്. പൊതുജനങ്ങൾക്കും സർക്കാരിനും ഗുണകരമാകുന്ന നിർദേശങ്ങൾ പലതും ശുപാർശകളായിത്തന്നെ അവശേഷിക്കും. കമ്മിഷൻ സമഗ്രമായ മാറ്റം ലക്ഷ്യം വച്ച് ശുപാർശകൾ സമർപ്പിക്കുമ്പോൾ ഭാഗികമായി നടപ്പാക്കുന്നത് റിപ്പോർട്ടിന്റെ അന്തഃസത്തയെ തന്നെ ഇല്ലാതാക്കില്ലേ?
അതു ശരിയാണ്. അതുകൊണ്ടാണ് കമ്മിഷന്റെ നിർദേശങ്ങൾ മുഴുവൻ ഒറ്റ പാക്കേജ് ആയി നടപ്പാക്കണമെന്ന് റിപ്പോർട്ടിൽ എടുത്തു പറഞ്ഞിട്ടുള്ളത്. ഭാഗികമായി നടപ്പാക്കിയാൽ വലിയ അപകടങ്ങൾ വരും. ഉദാഹരണത്തിന് ആശ്രിത നിയമനം നിർത്തലാക്കാൻ പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. സർവീസിലിരുന്നു മരിക്കുന്നവരുടെ ആശ്രിതർക്ക് മെച്ചപ്പെട്ട ആനുകൂല്യവും നിർദേശിച്ചിട്ടുമുണ്ട്. ഇൗ ആനുകൂല്യം കൊടുക്കുകയും ആശ്രിത നിയമനം തുടരുകയും ചെയ്താൽ എന്താകും അവസ്ഥ?
അതുപോലെ ടൈപ്പിസ്റ്റ്, കംപ്യൂട്ടർ അസിസ്റ്റന്റ്, ഒാഫിസ് അറ്റൻ‍ഡന്റ് തസ്തികകളിൽ തൽക്കാലം നിയമനം നടത്തരുതെന്ന് പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. കാരണം ഒരു മാറ്റം ആവശ്യമാണ്. സെക്രട്ടേറിയറ്റിൽ പോകുമ്പോൾ കാണാം, ഒരു ജോലിയും ഇല്ലാതെ ഇരിക്കുകയാണ് ടൈപ്പിസ്റ്റുകളും ഒാഫിസ് അറ്റൻഡന്റുമാരും. പഴയതു പോലെ ഒരിടത്തുനിന്നു ഫയൽ മറ്റൊരിടത്തേയ്ക്കു കൊണ്ടു പോകേണ്ട ആവശ്യം ഇപ്പോഴില്ല. ഇ–ഒാഫിസ് സംവിധാനം ആയിക്കഴിഞ്ഞു. സാങ്കേതിക വിദ്യ അറിയുന്നവർ, ബിഗ് ഡേറ്റ എന്നു പറഞ്ഞാൽ എന്താണെന്നു മനസ്സിലാകുന്നവർ തുടങ്ങിയവരെക്കൂടി സർക്കാർ സംവിധാനത്തിന്റെ ഭാഗമാക്കണം. റിക്രൂട്ട്മെന്റിന്റെയും തസ്തികളുടെയും സ്വഭാവം തന്നെ മാറണം.
സർക്കാർ ജീവനക്കാരുടെ ഏറ്റവും പ്രധാന ആവശ്യമാണ് പങ്കാളിത്ത പെൻഷൻ പദ്ധതി പിൻവലിക്കുക എന്നത്. അതിനെക്കുറിച്ച് റിപ്പോർട്ട് മൗനം പാലിച്ചതെന്തു കൊണ്ടാണ്?
പങ്കാളിത്ത പെൻഷൻ പദ്ധതി പിൻവലിക്കുന്നതിനെക്കുറിച്ചു പഠിക്കാൻ മാത്രമായി ഒരു സമിതിയെ സർക്കാർ നിയോഗിച്ചിരുന്നു. അതിനാലാണ് ആ വിഷയത്തിൽ തൊടാത്തത്. അതുപോലെ ഭരണ പരിഷ്കാര കമ്മിഷനും ഏതാനും റിപ്പോർട്ടുകൾ നൽകിയിട്ടുണ്ട്. അവർ ഉൾപ്പെടുത്തിയ ഒട്ടേറെ വിഷയങ്ങളെയും ഞങ്ങൾ ഒഴിവാക്കിയിട്ടുണ്ട്. ഒരേ സമയത്ത് പ്രവർത്തിച്ച 2 കമ്മിഷനുകൾ പ്രത്യേകം പ്രത്യേകം റിപ്പോർട്ടുകൾ നൽകി സർക്കാരിന് ഇരട്ടി ജോലിയുണ്ടാക്കേണ്ടെന്നു കരുതിയാണ് ഇൗ സമീപനം സ്വീകരിച്ചത്. മാത്രമല്ല, കോവിഡ് പ്രതിസന്ധി കാരണം ഞങ്ങൾക്കു സമയം തീരെ കുറവുമായിരുന്നു.
സർക്കാർ ജീവനക്കാരുടെ വായ്പാ പദ്ധതികൾ നിർത്തലാക്കണമെന്നു ശുപാർശ ചെയ്യാൻ കാരണമെന്താണ്?
രണ്ട് വായ്പാ പദ്ധതികളേ നിലവിലുള്ളൂ. ലാസ്റ്റ് ഗ്രേഡ് ജീവനക്കാരുടെ പെൺമക്കളുടെ വിവാഹത്തിന് വായ്പ നൽകുന്നതാണ് അതിൽ ഒന്ന്. വിവാഹ പ്രായക്കാരായ മക്കളുള്ള സർക്കാർ ജീവനക്കാർ രണ്ടോ മൂന്നോ സ്ഥാനക്കയറ്റം നേടിയവരായിരിക്കും. അതിനാൽ തരക്കേടില്ലാത്ത ശമ്പളവുമുണ്ടാകും. വായ്പയുടെ ആവശ്യം അവർക്കുണ്ടാകാൻ സാധ്യത കുറവാണ്. വിവാഹ ചെലവ് എന്നാൽ ഉദ്ദേശിക്കുന്നത് എന്താണ്? വിവാഹ ധൂർത്താണോ, അതോ സ്ത്രീധനം നൽകലാണോ? രണ്ടായാലും കമ്മിഷൻ പ്രോൽസാഹിപ്പിക്കുന്നില്ല. ചികിൽസയ്ക്ക് വലിയ ചെലവു വന്നാൽ അതിനായി മുൻകൂർ പണം നൽകുന്നതാണ് മറ്റൊരു വായ്പ. ഇൻഷുറൻസ് സ്കീം നടപ്പാക്കുന്നതു വരെ അതു നിലനിർത്താൻ ശുപാർശ ചെയ്തിട്ടുണ്ട്.
പിഎസ്‌സി അംഗങ്ങളുടെ എണ്ണം കുറയ്ക്കണമെന്നു നിർദേശിച്ചിട്ടുണ്ടെങ്കിലും അതിന്റെ വിശദാംശങ്ങളിലേയ്ക്കു കമ്മിഷൻ കടക്കാത്തതിന് എന്തെങ്കിലും പ്രത്യേക കാരണമുണ്ടോ?
അക്കാര്യത്തിൽ കൂടുതൽ വിശദാംശങ്ങൾ മനഃപൂർവം വേണ്ടെന്നു വച്ചതു തന്നെയാണ്. പിഎസ്‌സി അംഗങ്ങളുടെ എണ്ണം കുറയ്ക്കണമെന്നു പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. നിലവിലുള്ളവരുടെ വിദ്യാഭ്യാസ യോഗ്യത അടക്കമുള്ള കാര്യങ്ങൾ പറയുന്നത് ഭംഗികേടായി തോന്നിയതിനാൽ ഒഴിവാക്കി.
കഴിഞ്ഞ 2 കമ്മിഷനുകളുടെയും തലപ്പത്ത് വിരമിച്ച ജസ്റ്റിസുമാരായിരുന്നു. വിരമിച്ച ഐഎഎസ് ഉദ്യോഗസ്ഥനായ താങ്കൾ കമ്മിഷൻ അധ്യക്ഷനായപ്പോൾ തോന്നിയ പ്രത്യേകത എന്തായിരുന്നു?
മിക്ക വകുപ്പുകളും കമ്മിഷനോടു സഹകരിച്ചു. റിപ്പോർട്ടുകൾ സമയബന്ധിതമായി തരാത്ത വകുപ്പുകളുമുണ്ട്. നിരന്തരം വിളിച്ച് ചില വകുപ്പുകളെ സഹകരിപ്പിക്കേണ്ടി വന്നു. കമ്മിഷനിലെ ജീവനക്കാരെല്ലാം ധനവകുപ്പിൽ നിന്നുള്ളവരായിരുന്നു. കഴിഞ്ഞ രണ്ടു കമ്മിഷനുകൾക്കും നാൽപതിലേറെ ജീവനക്കാരെ നൽകിയിരുന്നു. ഞങ്ങൾ ഇത്തവണ അതിന്റെ പകുതി സ്റ്റാഫ് മതിയെന്നു തീരുമാനിച്ചു.
ധനവകുപ്പിലെ അഡിഷനൽ സെക്രട്ടറി ജി.അശോക് കുമാറായിരുന്നു കമ്മിഷന്റെ സെക്രട്ടറി. വിഷയം അറിയാവുന്നതും നന്നായി ജോലി ചെയ്യുന്നവരുമായ ആളുകളെയാണ് അദ്ദേഹം തിരഞ്ഞെടുത്തത്. ശമ്പള വർധനയിൽ ഏതെങ്കിലും വകുപ്പിനു പ്രത്യേക പരിഗണന നൽകണമെന്ന ആഗ്രഹം കമ്മിഷനിൽ ആർക്കും ഉണ്ടായിരുന്നുമില്ല. 2019 നവംബർ ആറിനാണ് കമ്മിഷൻ രൂപീകരിച്ച് ഉത്തരവിറങ്ങിയത്. ഒാഫിസ് പ്രവർത്തനം തുടങ്ങിയത് 2020 ഫെബ്രുവരി 10ന് ആണ്. അപ്പോൾ കോവിഡ് എന്ന് എല്ലാവരും കേട്ടു തുടങ്ങിയിരുന്നു.
മാർച്ച് 22ന് ആദ്യത്തെ ലോക്‌ഡൗൺ നിലവിൽ വന്നു. പിന്നെ ലോക്ഡൗണിലായിരുന്നു പ്രവർത്തനം. ആദ്യമായി ഒാഫിസ് എടുക്കാൻ പോയപ്പോൾ ചെയർമാനായ എനിക്ക് വലിയ ബാത്ത് അറ്റാച്ച്ഡ് മുറി വേണമെന്നൊക്കെ സ്റ്റാഫ് പറഞ്ഞു. ഇതൊന്നും വേണ്ടെന്നു ഞാൻ പറഞ്ഞു. ജോലി ചെയ്യാൻ ഉള്ള സാഹചര്യം മതി. കോവിഡ് വ്യാപനം കാരണം യോഗങ്ങളെല്ലാം ഒാൺലൈനിലേക്കു മാറിയതോടെ കുറഞ്ഞ സൗകര്യം തിരഞ്ഞെടുത്തത് ശരിയായെന്നു തോന്നി.
മറ്റു സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ പോയി പഠനം നടത്തുന്ന ഒരു രീതിയുണ്ടായിരുന്നു. അതും ഒഴിവാക്കി. കമ്മിഷന്റെ യാത്രാബത്ത ചെലവ് പൂജ്യം ആയിരുന്നു. കൊച്ചിയിൽ ഒന്നു രണ്ടു യോഗങ്ങൾ നടത്തിയെങ്കിലും ആരും യാത്രാബത്ത ആവശ്യപ്പെട്ടില്ല. കമ്മിഷൻ റിപ്പോർട്ട് അച്ചടിക്കുന്നതിലും കുറവു വരുത്തി. സർക്കാരിന് റിപ്പോർട്ട് നൽകുന്ന അന്നു തന്നെ വെബ്സൈറ്റിൽ പ്രസിദ്ധീകരിക്കണം എന്ന നയവും സ്വീകരിച്ചു. അതിനാൽ പൊതുജനങ്ങൾക്കെല്ലാം കമ്മിഷൻ റിപ്പോർട്ട് ഡൗൺലോഡ് ചെയ്തു വായിക്കാം. എന്നാൽ, പേപ്പർ ഫയലുകൾ കുറച്ചധികം വേണ്ടിവന്നു.
2005ന്റെ തുടക്കത്തിലാണ് താങ്കൾ കേരളത്തിൽനിന്നു കേന്ദ്ര സർവീസിലേയ്ക്ക് പോകുന്നത്. 2012 വരെ 7 വർഷം ഡൽഹിയിൽ ജോലി ചെയ്തു. കേരളത്തെക്കുറിച്ച് ഡൽഹിയിലെ ഉദ്യോഗസ്ഥർക്കിടയിലെ പൊതു കാഴ്ചപ്പാട് എങ്ങനെയാണ്?
കേരളത്തെ വളരെ പ്രത്യേകതകളുള്ള ഒരു സംസ്ഥാനമായിട്ടാണ് പുറത്ത് എല്ലാവരും കാണുന്നത്. കേരളീയരുടെ പൊതുവായ കാലിബറിനെപ്പറ്റി അവർക്ക് നല്ല മതിപ്പുണ്ട്. കേരളത്തിന്റെ പൊതുവായ ഇടതു നിലപാട് നമ്മുടെ പ്രത്യേകതയായി അവർ വിലയിരുത്താറുണ്ട്. യുഡിഎഫ് ഭരിക്കുമ്പോൾ പോലും ഇടതു സ്വഭാവവും ചിന്താഗതിയും കേരളം നിലനിർത്തുന്നുണ്ട്. ജനങ്ങൾ കൂടുതൽ അറിവുള്ളരായതിനാൽ മറ്റു പല സംസ്ഥാനങ്ങളിലെയും പോലെ ഇവിടെ ഇവിടെ അത്രത്തോളം ക്രമക്കേടുകൾ നടക്കുന്നില്ല. ഭരണം കുറച്ചുകൂടി ക്ലീനാണ്. എന്നാൽ, ഫലപ്രദമായി കാര്യങ്ങൾ നടപ്പാക്കുന്നതിന് േകരളത്തിന്റെ ഇൗ ഗുണങ്ങൾ തടസ്സം നിൽക്കുന്നുണ്ടെന്ന വിലയിരുത്തലും പൊതുവെയുണ്ട്.
സർക്കാരിനും ജീവനക്കാർക്കും ഏറ്റവും ഗുണകരമാണെന്നു പറയാവുന്ന നിർദേശം ഏതാണ്?
ശമ്പള പരിഷ്കരണം എളുപ്പമാക്കാൻ കഴിഞ്ഞു എന്നത് വളരെ വലിയ നേട്ടമാണ്. സാധാരണ ഗതിയിൽ റിപ്പോർട്ട് കൊടുത്തു കഴിഞ്ഞ് സർക്കാർ അത് അംഗീകരിച്ചാൽ നാലു വർഷം വരെ എടുക്കും പേ ഫിക്സേഷൻ പൂർത്തിയാകാൻ. കാരണം, ഒാരോരുത്തർക്കും ഒാരോ ഫിക്സേഷനാണ്. ഒാരോരുത്തരുടെയും സർവീസ് ചരിത്രം, ശമ്പള സ്കെയിൽ തുടങ്ങിയവയൊക്കെ കണക്കുകൂട്ടിയെടുക്കേണ്ടി വരും. എന്നാൽ, ഇപ്പോൾ ഇൗ ശമ്പളം വാങ്ങുന്നയാൾക്ക് ഇനി ഇൗ ശമ്പളം ആയിരിക്കുമെന്ന് ഞങ്ങൾ കൃത്യമായി പറഞ്ഞു. സംസ്ഥാനത്തെ 5 ലക്ഷം ജീവനക്കാർക്കും കൂടി 83 സ്റ്റേജ് മാത്രമേയുള്ളൂ ശമ്പളത്തിൽ. അതനുസരിച്ച് പുതിയ ശമ്പളത്തിലെ സ്റ്റേജ് എത്രയെന്ന് എളുപ്പത്തിൽ കണ്ടെത്താൻ കഴിയും. വർഷങ്ങൾ എടുത്തിരുന്ന ജോലി വളരെ സുഗഗമായി പൂർത്തിയാക്കാൻ കഴിഞ്ഞു.
അതുപോലെ ഏറെ ബുദ്ധിമുട്ടുള്ളതാണ് സമയബന്ധിത ഹയർ ഗ്രേഡ് നൽകൽ. യോഗ്യത, സ്ഥാനക്കയറ്റ ചട്ടങ്ങൾ തുടങ്ങിയവയൊക്കെ ഇതിനായി പരിശോധിക്കേണ്ടതുണ്ട്. അതിന്റെ നിയമങ്ങളും ചട്ടങ്ങളും അറിയാവുന്നവർ വളരെ കുറവുമാണ്. ഇൗ ബുദ്ധിമുട്ട് ഒഴിവാക്കാനായി ഒരു നിർദേശം കമ്മിഷൻ നൽകിയിട്ടുണ്ട്. ഒരു ഹയർ സ്കെയിലും 2 ഇൻക്രിമെന്റും നൽകുക. അങ്ങനെ എളുപ്പത്തിൽ ഹയർ ഗ്രേഡ് ഫിക്സ് ചെയ്താൽ മതിയാകും. ജീവനക്കാർക്ക് നഷ്ടം വരില്ല. സർക്കാരിനു ലാഭം വരുന്നുമില്ല. നടപടിക്രമം വളരെ എളുപ്പവുമാണ്. വിദ്യാഭ്യാസ വകുപ്പിലൊക്കെ വർഷങ്ങളോളം എടുത്താണ് ഇൗ ഫിക്സേഷൻ പൂർത്തിയാക്കുന്നത്.
ഉൾപ്പെടുത്താമായിരുന്നു എന്നു തോന്നുന്ന ശുപാർശകൾ എന്തെങ്കിലും ബാക്കിയുണ്ടോ?
2005ൽ കേന്ദ്ര സർവീസിലേയ്ക്കു പോയ ആളാണു ഞാൻ. 15 വർഷമായി സംസ്ഥാന സർക്കാർ സർവീസുമായി അകലെ നിന്നുള്ള ബന്ധം മാത്രമേയുള്ളൂ. ഒരുപാട് മാറ്റങ്ങൾ ഇൗ സമയത്തു വന്നിട്ടുമുണ്ട്. കമ്മിഷനിലെ മറ്റ് 2 അംഗങ്ങളും സർക്കാർ സർവീസിൽ നിന്നുള്ളവരല്ല. അതിനാൽ കാര്യങ്ങൾ ഒരുപാട് പഠിക്കാനുണ്ടായിരുന്നു. ഫീൽഡ് വിസിറ്റ് ഇൗ സമയത്തു പറ്റയില്ല. ഉദാരണത്തിന് ഒരു വില്ലേജ് ഒാഫിസിൽ പോയാൽ അവിടെ വന്നു നിൽക്കുന്ന ആളുകൾ എന്തിനു വന്നു മനസ്സിലാക്കാൻ പറ്റും. അവർ നേരിടുന്ന ബുദ്ധിമുട്ടുകൾ എന്തെന്നു പഠിക്കാൻ പറ്റും. ഇത്തരം ആശയവിനിമയം നടത്താൻ കഴിഞ്ഞില്ല. കോവിഡ് ആയിരുന്നു മുഖ്യ പ്രതിസന്ധി. മുസിനിപ്പൽ കണ്ടിൻജന്റ് ജീവനക്കാരുടെ പ്രശ്നങ്ങൾ പഠിക്കാനായി പുലർച്ചെ ഒരു യാത്ര നടത്തി. അത് അത്ര സുഖകരമായിരുന്നില്ല.
സർക്കാരിനു കൈമാറിയ നിർദേശങ്ങളിൽ അടിയന്തരമായി നടപ്പാക്കണം എന്നു തോന്നുന്നവ ഏതെല്ലാമാണ്?
എല്ലാം പ്രധാനപ്പെട്ടതാണ്. റിപ്പോർട്ട് കൊടുത്തു കഴിഞ്ഞാൽ അതു നടപ്പാക്കുന്നോ എന്ന് അന്വേഷിക്കേണ്ട കാര്യം പോലുമില്ലെന്നതാണ് എന്റെ നിലപാട്. നമ്മൾ കർമം ചെയ്തു കഴിഞ്ഞു. കർമഫലം ദൈവം തീരുമാനിക്കും.
(1974 ബാച്ച് കേരള കേഡർ ഐഎഎസ് ഉദ്യോഗസ്ഥനായ കെ.മോഹൻദാസ് തിരുവനന്തപുരം സബ്കലക്ടറായാണ് ഒൗദ്യോഗിക ജീവിതം ആരംഭിച്ചത്. റവന്യു, ആസൂത്രണം, ധനം, തദ്ദേശം, ഉന്നത വിദ്യാഭ്യാസം, വ്യവസായം എന്നീ വകുപ്പുകളുടെ സെക്രട്ടറിയായും ഒട്ടേറെ പൊതുമേഖലാ സ്ഥാപനങ്ങളുടെ മേധാവിയായും പ്രവർത്തിച്ചു. 2005ൽ ഡപ്യൂട്ടേഷനിൽ കേന്ദ്രത്തിലേയ്ക്ക് പോയ മോഹൻദാസ് റവന്യു, ധന വകുപ്പുകളിൽ സ്പെഷൽ സെക്രട്ടറിയായി. പിന്നാലെ പ്രവാസി കാര്യ വകുപ്പിലും കേന്ദ്ര ഷിപ്പിങ് മന്ത്രാലയ സെക്രട്ടറി പദവികൾ വഹിച്ച ശേഷം 2012ൽ സിവിൽ സർവിസീൽനിന്നു വിരമിച്ചു)
English Summary: Interview with Kerala Pay Revision Commission Chairman K Mohandas IAS
