ബംഗാളിലുണ്ട്, വാൻ ഗോഗും വത്തിക്കാൻ സിറ്റിയും; കാണാം ദുർഗാപൂജാ ‘പന്തൽ ഉത്സവം’

നൂറിലേറെ കരകൗശല വിദഗ്ധർ ചേർന്നാണ് രണ്ടു മാസം കൊണ്ട് പന്തൽ നിർമിച്ചത്. കഴിഞ്ഞവർഷം ബുർജ് ഖലീഫയുടെ മാതൃകയിൽ ഒരുക്കിയ പന്തലും ശ്രദ്ധ നേടിയിരുന്നു. ക്രൈസ്തവ ചിത്രങ്ങളുടെ മധ്യത്തിലാണ് ദുർഗാദേവിയുടെ അലങ്കരിച്ച പ്രതിമകളുള്ളത്. അതേസമയം, ബംഗാളി ‘ഫ്ലേവറി’ൽ ഒരു പ്രമേയം കണ്ടെത്താൻ സാധിച്ചില്ലേ എന്ന വിമർശനങ്ങളും സമൂഹമാധ്യമങ്ങളിൽ ചിലർ ഉയർത്തി. എന്നാൽ ഇതൊരു കലാസൃഷ്ടിയാണെന്നും ദുർഗാ മായുടെ പ്രാധാന്യം കുറയ്ക്കുകയല്ല അതിന്റെ ഉദ്ദേശമെന്ന മറുപടിയിൽ എതിർപ്പുകൾ ബലഹീനമായി. 

∙ കെകെയുടെ ഓർമകളിൽ 

കൊൽക്കത്തയിൽ ഇക്കഴിഞ്ഞ വർഷം ലൈവ് കൺസർട്ട് നടത്തിക്കൊണ്ടിരിക്കെ ഹൃദയാഘാതമുണ്ടായി മരിച്ച പ്രശസ്ത ഗായകൻ കെകെയുടെ അവസാന പരിപാടി നടന്ന നസ്റുൽ മഞ്ച വരെ ദുർഗാപന്തലിന് ഇത്തവണ മാതൃകയായി. കബിരാജ് ബാഗൻ സർബോജനിൻ പൂജാ കമ്മിറ്റി, നോർത്ത് കൊൽക്കത്തയിൽ പുനർനിർമിച്ച നസ്റുൽ മഞ്ച് മാതൃകയിൽ മൈക്കുമായി പാടിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്ന ജീവൻ തുടിക്കുന്ന കെകെയുടെ പ്രതിമയും ചിത്രങ്ങളും ഏറെ ശ്രദ്ധേയമാണ്. 

∙ ‘പെറ്റ്’ പന്തൽ 

ബിധാൻ സാരനി അറ്റ്‌ലസ് ക്ലബ്ബിന്റെ പ്രമേയമാകട്ടെ ഇവയിൽ നിന്നെല്ലാം വ്യത്യസ്തമാണ് – ഓമനമൃഗങ്ങൾക്കായി സമർപ്പിച്ചിരിക്കുകയാണ് ദുർഗാപന്തൽ. ദുർഗാമായുടെ വാഹനമായ സിംഹത്തിനെ കൂടാതെ രണ്ടു നായ്ക്കളുടെ രൂപവും ദേവിയുടെ കാൽക്കലായി പണിതിട്ടുണ്ട്. മറ്റൊരു രസം ക്രുദ്ധമായ മുഖത്തോടെ ബൈക്കിൽ ചീറിപ്പായുന്ന മഹിഷാസുരന്റെ ചിത്രമാണ്.

∙ രാജകൊട്ടാരവും.. 

സൗത്ത് കൊൽക്കത്തയിലെ ദേശപ്രിയ പാർക്ക് പൂജാ പന്തൽ ഇത്തവണ രാജബാരി (രാജകൊട്ടാരം) മാതൃകയിലാണ്. ഇതിന്റെ പ്രൗഢിക്കു സ്ഥാനം ഒറിജിനലിനൊപ്പമാണ്! വാൻ ഗോഗിന്റെ ചിത്രങ്ങളിൽനിന്ന് പ്രചോദനം ഉൾക്കൊണ്ടു തയാറാക്കിയ പന്തലും ശ്രദ്ധേയമാണ്. 

∙ പന്തൽ വിരിക്കുന്ന രാഷ്ട്രീയം

കലയുടെ മുഖം മാത്രമല്ല, രാഷ്ട്രീയവും ഈ ഉത്സവകാലത്ത് ആശയപ്പന്തൽ വിരിക്കുന്നു. ഓൾ ഇന്ത്യാ മഹാസഭ ഒരുക്കിയ ദുർഗാപൂജാ പന്തലിൽ മഹിഷാസുരന് നൽകിയ മുഖം സാക്ഷാൽ മഹാത്മാ ഗാന്ധിയുടേത്! ഇത് ഏറെ വിവാദമായതോടെ പിൻവലിച്ചു. ഒരു മാധ്യമത്തിനു നൽകിയ പ്രതികരണത്തിൽ വെസ്റ്റ് ബംഗാൾ സ്റ്റേറ്റ് യൂണിറ്റ് ഓഫ് ഓൾ ഇന്ത്യ ഹിന്ദു മഹാസഭ ഭാരവാഹി നൽകിയ വിശദീകരണം ‘‘ഗാന്ധിയെ യഥാർഥ അസുരനായി തന്നെയാണ് ഞങ്ങൾ കാണുന്നത്’’എന്നാണ്. കർഷക സമരത്തിന്റെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ ഒരുക്കിയ പന്തലും വർഗീയ ഫാഷിസത്തോടുള്ള എതിർപ്പ് പ്രമേയമായ പന്തലുമെല്ലാം രാഷ്ട്രീയ നിലപാടുകൾ തന്നെയാണ് ഉയർത്തിപ്പിടിക്കുന്നത്. 

∙ സമൂഹത്തോടുള്ള കരുതൽ 

2021ൽ ബോസ്പുക്കുർ സിതല മന്ദിർ ഒരുക്കിയ ദുർഗാപന്തൽ ഒരു വലിയ ഹുക്കയുടെ രൂപത്തിലായിരുന്നു. പുകവലിയുടെ അനന്തരഫലങ്ങൾ ഓർമിപ്പിക്കുന്നതായിരുന്നു പന്തലിന്റെ പ്രമേയം. എന്നാൽ ഇത്തവണ, ‘പുനഃസ്ഥാപിക്കൽ’ എന്ന ആശയത്തിലൂന്നിയാണ് പന്തൽ. ബംഗാളിലെ പുരാതനമായ ക്ഷേത്രങ്ങളുടെ പുനരുദ്ധാരണവും സംരക്ഷണവും ലക്ഷ്യമിട്ടാണ് അതിലേക്കു ശ്രദ്ധ ക്ഷണിക്കുന്ന പന്തൽ ആശയം. കുട്ടിക്കാലത്തെ സന്തോഷദിനങ്ങളെ ഓർമിപ്പിക്കുന്ന പന്തൽ, കോവിഡ് പോരാളികളെ സ്മരിച്ചുകൊണ്ടുള്ളവ തുടങ്ങി നൂറുകണക്കിന് പന്തലുകളാണ് കൊൽക്കത്ത നഗരത്തെ അലങ്കരിക്കുന്നത്. 

സാമൂഹികവും രാഷ്ട്രീയവുമായ ആശയങ്ങളിലൂന്നിയവ മാത്രമല്ല, ക്ഷേത്രങ്ങളുടെയും വിവിധ ആരാധനാലയങ്ങളുടെയും മാതൃകയിലും പന്തലുകൾ ഉയരുന്നു. വത്തിക്കാൻ സിറ്റിയിലൂടെ അകത്തു കടന്നാലും മെക്ക വഴി കയറിയാലും തങ്ങളുടെ വിശ്വാസമോ ആരാധനയോ കളങ്കപ്പെടുന്നതായി ബംഗാൾ കരുതുന്നില്ല എന്നതു തന്നെയാണ് വ്യത്യസ്തപ്രമേയങ്ങളിലൂടെ ഈ സംസ്ഥാനം ലോകത്തിനു നൽകുന്ന നന്മയുടെ സന്ദേശം.

English Summary: Significance and Politics of Kolkata's Durga Puja Pandals