ആ കരാർ ഇന്ത്യയുടെ ത്യാഗം; പാക്കിസ്ഥാനോട് ചർച്ചയില്ല; വഴിയടച്ച് പുടിൻ; വെല്ലുവിളിയാകുമോ ചൈന?

രണ്ട് യുദ്ധങ്ങളുടെ പശ്ചാത്തലത്തിലാണ് 2024 എന്ന പുതിയ വർഷം പിറവിയെടുത്തത്. യുക്രെയ്നെതിരെ റഷ്യ ആരംഭിച്ച യുദ്ധത്തിന്റെ ഗതി എന്താകുമെന്ന കാര്യത്തിൽ ഒരു വ്യക്തതയുമില്ല. അത് ലോക സമ്പദ്ഘടനയ്ക്കുണ്ടാക്കിയ തിരിച്ചടി ചെറുതൊന്നുമല്ല. അതിനിടെയാണ് പലസ്തീൻ ഇസ്രയേൽ സംഘർഷം കടന്നു വന്നത്. സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യവും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനമുൾപ്പെടെയുള്ള വെല്ലുവിളികളെ എങ്ങനെ അതിജീവിക്കുമെന്ന ചർച്ച ലോകമെമ്പാടും നടക്കുമ്പോഴാണ് രണ്ടു യുദ്ധങ്ങളുടെ കൂടിഭാരം അവശേഷിപ്പിച്ച് 2023 വിട പറഞ്ഞത്.

ഇക്കൊല്ലം എന്തൊക്കെ പ്രതീക്ഷകളും വെല്ലുവിളികളുമാണ് മുന്നിൽ വയ്ക്കുന്നത്. 2040ൽ വികസിത രാഷ്ട്രമാകണമെന്നു സ്വപ്നം കാണുന്ന ഇന്ത്യയെ രാജ്യാന്തര സമൂഹം എങ്ങനെയാണു കാണുന്നത്? ഈ വിഷയങ്ങളെ കുറിച്ച് മനോരമ ഓൺലൈൻ പ്രീമിയത്തിൽ വിശദമായി സംവദിക്കുകയാണ് മുൻ അംബാസിഡ‍റും ഐക്യരാഷ്ട്ര സഭയിലെ സ്ഥിരം പ്രതിനിധിയുമായ ടി.പി.ശ്രീനിവാസൻ.

∙ 2024ലേക്കു കടന്നിരിക്കുകയാണല്ലോ. 2023 ലെ നയതന്ത്ര ബന്ധങ്ങളുടെ സ്ഥിതി എന്താണ്. ഇന്ത്യ എവിടെയാണു നിൽക്കുന്നത്?

2023 ഒരു നല്ല വർഷമായിരിക്കുമെന്നാണ് നമ്മളെല്ലാം 2022ൽ പ്രതീക്ഷിച്ചത്. യുക്രെയ്ൻ യുദ്ധം തുടർന്നുകൊണ്ടിരിക്കുന്നുവെങ്കിൽപോലും മഹാമാരിയിൽ നിന്നു രക്ഷപ്പെടുന്നതിന്റെ സമയമായിട്ടാണതിനെ കണ്ടു തുടങ്ങിയത്. അതേ സമയത്ത് ഇരുപത്തിഒന്നാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ ആദ്യകാലത്തുണ്ടായ സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യം, മഹാമാരി, യുക്രെയ്ൻ യുദ്ധം , പലസ്തീൻ പ്രതിസന്ധി എന്നിവയെല്ലാം ഇപ്പോഴും തുടരുകയാണ്. 2023ൽ പ്രശ്നങ്ങൾ കൂടുതൽ സങ്കീർണമാവുന്നതാണ് കണ്ടത്. പക്ഷേ ഇന്ത്യയ്ക്ക് 2023 വളരെ പ്രയോജനകരമായിരുന്നു എന്നുതന്നെ വിലയിരുത്താവുന്നതാണ്. ലോകമെമ്പാടും വലിയ പ്രശ്നങ്ങൾ ഉണ്ടായിട്ടു പോലും ഇന്ത്യയ്ക്ക് അതിൽ നിന്നെല്ലാം ചില നേട്ടങ്ങളുണ്ടാക്കാൻ കഴിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്.

∙ ഏതു തരത്തിലുള്ള നേട്ടങ്ങളാണ് ഇന്ത്യക്കുണ്ടായത്?

നേരത്തെ നിലവിൽ നിന്ന ചേരിചേരാ നയത്തിനു പകരം ബഹുരാഷ്ട്ര സഖ്യമാണ് പ്രധാനമന്ത്രി നരേന്ദ്രമോദി സൃഷ്ടിച്ചിട്ടുള്ളത്. എല്ലാവരോടും സംസാരിക്കാൻ കഴിയുന്നുവെന്നതാണ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഒരു മഹത്വമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നത്. ഓരോ വിഷയത്തിലും ഓരോ രാജ്യങ്ങളുമായി വ്യത്യസ്തമായ പ്രശ്നങ്ങളുണ്ടായേക്കാമെങ്കിലും സംഭാഷണം തുടരുകയെന്നതാണ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ ശൈലി. മറ്റു രാജ്യങ്ങൾ അത് അംഗീകരിക്കുന്നുവെന്നതാണ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഏറ്റവും വലിയ നേട്ടം. തീവ്രവാദത്തിന്റെ കാര്യമെടുക്കുക. ദീർഘകാലം യുദ്ധം ചെയ്തിട്ടും യുഎസിന് തീവ്രവാദം അവസാനിപ്പിക്കാൻ കഴിഞ്ഞിട്ടില്ല.

തീവ്രവാദമാണ് ഇന്ന് ലോകത്തിന് ഏറ്റവും വലിയ ഭീഷണിയെന്ന നിലപാടിൽ ഇന്ത്യ ഉറച്ചു നിൽക്കുകയാണ്. ദീർഘകാലം അതിന്റെ ഭീഷണിയെ അഭിമുഖീകരിക്കേണ്ടി വന്ന രാജ്യമാണ് ഇന്ത്യ എന്നതാണ് അതിനു കാരണം. തീവ്രവാദം അവസാനിപ്പിച്ചില്ലെങ്കിൽ പാക്കിസ്ഥാനുമായി സമാധാനപരമായ ചർച്ചകൾ സാധ്യമല്ലെന്ന വളരെ ശക്തമായ ഒരു നിലപാടാണ് നമ്മൾ സ്വീകരിച്ചിട്ടുള്ളത്. യുഎൻ സുരക്ഷാ കൗൺസിലിൽ തീവ്രവാദ വിരുദ്ധ ഗ്രൂപ്പിന്റെ അധ്യക്ഷ സ്ഥാനം വഹിച്ച കാലത്ത് ഈ വിഷയത്തിലുള്ള തീരുമാനങ്ങളെ സ്വാധീനിക്കുന്നതിൽ ഇന്ത്യക്ക് ഒരു മേൽക്കൈതന്നെ ഉണ്ടായിരുന്നു.

സാമ്പത്തിക മേഖലയിൽ ജി 7ന്റെ ആധിപത്യം കാരണം ഒന്നും നടക്കാത്ത സ്ഥിതിയുണ്ടായിരുന്നപ്പോഴാണ് ജി 7 കൊണ്ടു മാത്രം ലോകത്തെ പ്രശ്നങ്ങൾ പരിഹരിക്കാൻ കഴിയില്ലെന്നും ജി 20ക്ക് കൂടുതൽ പ്രധാന്യം ലഭിക്കണമെന്നുമുള്ള അഭിപ്രായം ഉരുത്തിരിഞ്ഞുവന്നത്. അതിലും ഇന്ത്യക്കു നിർണായകമായ പങ്കുണ്ട്. ഡോ.മൻമോഹൻസിങ്ങാണ് അത്തരത്തിലുള്ള ചർച്ചകൾക്കു നേതൃത്വം നൽകിയത്. ആ നയം നരേന്ദ്രമോദിയും തുടർന്നു. റഷ്യ –യുക്രെയ്ൻ യുദ്ധത്തിൽ നമ്മൾ റഷ്യയെ കുറ്റം പറഞ്ഞിട്ടില്ല. എന്നാൽ അവരുടെ നീക്കങ്ങളെ ന്യായീകരിച്ചിട്ടുമില്ല. യുഎസുമായി കൂടുതൽ അടുത്തത് റഷ്യയുമായുള്ള നല്ല ബന്ധം നിലനിർത്തിക്കൊണ്ടുതന്നെയാണ്.

ക്വാഡ് സഖ്യത്തെയും ഇന്ത്യ തുറന്ന മനസ്സോടെയാണു സമീപിച്ചത്. ചൈനയിൽ നിന്നുണ്ടാകുന്ന അതിക്രമങ്ങൾക്ക് ക്വാഡ് എന്ന സംഘടന ഉപയോഗപ്രദമായേക്കുമെന്നാണു നമ്മൾ കരുതുന്നത്. അതൊരു സൈനിക സഖ്യമല്ല. ലോകത്തിന്റെ നന്മയ്ക്കു വേണ്ടിയുള്ള ഒരു സംഘടനയാണെന്നാണ് പ്രധാനമന്ത്രി വിശേഷിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നത്. യുഎസ് സന്ദർശന വേളയിൽ നരേന്ദ്രമോദിക്ക് അവിടെ ലഭിച്ച മികച്ച വരവേൽപും ശ്രദ്ധേയമാണ്. സാങ്കേതിക രംഗത്തെ സഹകരണത്തിലുൾപ്പെടെ മികച്ച പല തീരുമാനങ്ങളും ആ സന്ദർശനത്തിലുണ്ടായി. പ്രതീക്ഷ നൽകുന്ന പല കാര്യങ്ങളിലും തത്വത്തിലുള്ള ധാരണയുണ്ടാക്കാനും കഴിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്.

യുഎസും ചൈനയുമായിട്ടുള്ള തർക്കങ്ങൾ വർധിച്ചു വരുമ്പോൾ നമ്മൾ യുഎസിനോടൊപ്പം ചേർന്നു നിൽക്കാനാണു ശ്രമിക്കുന്നത്. നമുക്കു ചൈനയുമായിട്ട് വളരെയേറെ പ്രശ്നങ്ങളുണ്ട്. എങ്കിൽപോലും ആ രാജ്യവുമായുള്ള ചർച്ചകൾ നമ്മൾ തുടരുകയാണ്. യഥാർഥ നിയന്ത്രണ രേഖയിൽ നിന്ന് അവർ പിന്മാറിയില്ലെങ്കിൽ സമാധാനം സാധ്യമല്ലെന്നാണ് നമ്മുടെ നിലപാട്. എന്നാൽ നമ്മളായിട്ട് പ്രകോപനമൊന്നും ഉണ്ടാക്കുന്നില്ല, ചൈനയും അതേ നില തുടരുകയാണ്. യുഎൻ സെക്യൂരിറ്റി കൗൺസിൽ അധ്യക്ഷത വഹിച്ച കാലത്ത് മികച്ച ഒരു പ്രതിഛായ ഇന്ത്യക്ക് സൃഷ്ടിക്കാൻ കഴിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. എല്ലാ കാര്യത്തിലും മിതത്വത്തിന്റെയും സഹകരണത്തിന്റെ ശൈലിയാണ് ഇന്ത്യ സ്വീകരിച്ചത്. അതുകൊണ്ടാണ് ചൈനയ്ക്ക് വലിയ പ്രകോപനം സൃഷ്ടിക്കാൻ കഴിയാത്തത്.

2023ലെ ജി 20 യോഗത്തിന്റെ ആതിഥേയത്വത്തിലൂടെ ഇന്ത്യക്ക് വളറെയേറെ നേട്ടങ്ങളുണ്ടാക്കാനായി. ജി 20 അധ്യക്ഷ സ്ഥാനമൊക്കെ ഊഴമനുസരിച്ചു കിട്ടുന്നതാണ്. അല്ലാതെ തിരഞ്ഞടുക്കപ്പെടുന്നതൊന്നുമല്ല, പക്ഷേ നരേന്ദ്രമോദി അതിനെ വലിയ ഒരു അവസരമായി കാണുകയും അതിനെ പൂർണമായി പ്രയോജനപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്തു. ജി –20യുടെ അധ്യക്ഷ പദവിയെ ഒരു ബഹുമതിപോലെയാണ് നമ്മൾ ഏറ്റെടുത്തത്. ജി–20ന്റെ ഒന്നോ രണ്ടോ യോഗങ്ങളേ സാധാരണ ഉണ്ടാകാറുള്ളൂ. നമ്മൾ ഇരുന്നൂറു യോഗങ്ങളായി അതിനെ വർധിപ്പിച്ചു.145 രാജ്യങ്ങളെ ഇന്ത്യയിൽ കൊണ്ടുവന്നു. ഒരു ദക്ഷിണ ലോകം എന്ന ഒരു സങ്കൽപം രൂപപ്പെടുത്താനും യാഥാർഥ്യമാക്കാനും കഴിഞ്ഞത് ജി 20ന്റെ തണലിലാണ്. 2040ലേക്കു നമ്മൾ നോക്കുന്നത് ദൃഢചിത്തതയോടെയും ആത്മവിശ്വാസത്തോടെയും തന്നെയാണ്.

∙ ജവാഹർലാൽ നെഹ്റു, എ.ബി.വാജ്പേയി എന്നിവർ പിന്തുടർന്ന വിദേശ നയത്തിൽ നിന്ന് എന്തു മാറ്റമാണ് ഇപ്പോഴുണ്ടായിട്ടുള്ളത്?

വിദേശ നയത്തിൽ ജവാഹർലാൽ നെഹ്റു പിന്തുടർന്ന ശൈലിയിൽ മാറ്റം വന്നിട്ടുണ്ടെന്നേയുള്ളൂ. അതിന്റെ അന്തസത്തയിൽ കാര്യമായ മാറ്റം വന്നിട്ടില്ല. ജവാഹർലാൽ നെഹ്‌റു 1947ൽ പറഞ്ഞ അതേ വാക്കുകളാണ് നരേന്ദ്രമോദി 2016ലും 17ലുമൊക്കെ ആവർത്തിച്ചത്. ‘ഇന്ത്യയുടെ പ്രാധാന്യം അംഗീകരിക്കണം, അത്തരത്തിലുള്ള ഉത്തരവാദിത്തങ്ങൾ ഏറ്റെടുക്കാൻ തയാറാണ്. ലോകത്തിനു മുഴുവൻ പ്രയോജനപ്പെടുന്ന കാര്യങ്ങളിൽ ഇടപെടുകയും അതിലേക്കു സംഭാവന ചെയ്യുകയുമാണ് ഇന്ത്യയുടെ ലക്ഷ്യം’ എന്നൊക്കെയാണ് ജവാഹർലാൽ നെഹ്റു വ്യക്തമാക്കിയിരുന്നത്.

സ്വന്തം താൽപര്യങ്ങളിൽ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്ന നയങ്ങൾക്കു പകരം ലോകത്തിന്റെ പൊതു താൽപര്യമെന്തെന്നു മനസ്സിലാക്കി അതിലൂന്നിയുള്ള പ്രവർത്തനമാണ് ഇന്ത്യ നടത്തിയിട്ടുള്ളത്. ആഭ്യന്തര രാഷ്ട്രീയത്തിന്റെ ഭാഗമായി ജവാഹർലാൽ നെഹ്റുവിന്റെ നയങ്ങൾ തെറ്റാണെന്നു പറയുമെങ്കിലും അതൊന്നും ഒരിക്കലും പുറത്തു പോയി പറഞ്ഞിട്ടില്ല. ജയശങ്കറിന്റെ പുസ്തകത്തിലൊക്കെ നെഹ്റുവിന്റെ നയങ്ങളെ വിമർശിച്ചിട്ടുണ്ടെന്നതു ശരിയാണ്. എന്നാൽ സോവിയറ്റ് യൂണിയനിലൊക്കെ മുൻകാല നേതാക്കന്മാരെ പൂർണമായി തമസ്കരിക്കുന്ന വിധത്തിലുള്ള അനാദരവൊന്നും ബിജെപി സർക്കാർ നെഹ്റുവിനോടു കാണിച്ചിട്ടില്ല.

ഒരു നെഹ്റുവിയൻ ആയിരുന്ന എ.ബി.വാജ്പേയിയെയും ബിജെപി കുറ്റം പറയാറില്ല. അദ്ദേഹത്തെ അധികം എടുത്തു പറയുന്നില്ലെന്നേയുള്ളൂ. ഇപ്പോഴത്തെ പ്രധാനമന്ത്രി സാധ്യമായ മേഖലകളിലൊക്കെ ഇടപെടുകയും ധാരാളം യാത്രകൾ നടത്തുകയും ചെയ്യുന്നുണ്ട്. വിദേശകാര്യമന്ത്രി ജയശങ്കറാകട്ടെ പലതരം സിദ്ധാന്തങ്ങൾ അവതരിപ്പിക്കുന്നു. എങ്കിലും ഇന്ത്യയുടെ വിദേശ നയത്തിൽ കൃത്യമായ ഒരു തുടർച്ച തന്നെയാണുള്ളത്.

∙ സമീപ രാജ്യങ്ങളുമായുള്ള ഇന്ത്യയുടെ ബന്ധത്തിന്റെ സ്ഥിതി എന്താണ്. സാർക്കിന്റെ പ്രസക്തിയൊക്കെ നഷ്ടപ്പെട്ടിരിക്കുകയാണല്ലോ?

ആദ്യമായി പ്രധാനമന്ത്രി പദവിയിലേക്കു വരുമ്പോൾ അയൽ രാജ്യങ്ങൾക്കാണ് പ്രഥമ പരിഗണനയെന്നു നരേന്ദ്ര മോദി പ്രഖ്യാപിച്ചിരുന്നതാണ്. എന്നാൽ അത് മുന്നോട്ടു കൊണ്ടുപോകാൻ കഴിയാത്ത സാഹചര്യമാണ് ഉണ്ടായത്. അടുത്ത അയൽവാസികളെ നമുക്ക് ആശ്രയിക്കാനാവില്ലെന്ന് ചാണക്യൻതന്നെ പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. അകലെയുള്ള അയൽക്കാരുമായുള്ള സഹകരണമാണ് എപ്പോഴും നല്ലത്. ഇന്ത്യയുടെ ഇപ്പോഴത്തെ നയവും അതാണ്. പാക്കിസ്ഥാനോടുള്ള സമീപനമാണ് അതിൽ പ്രധാനം. ഭീകരവാദത്തെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്ന കാലത്തോളം പാക്കിസ്ഥാനുമായി സമാധാന ചർച്ച സാധ്യമല്ലെന്നത് ഡോ.മൻമോഹൻസിങ്ങിന്റെ നയമായിരുന്നു. അദ്ദേഹമാണ് അത് ആദ്യം പറഞ്ഞത്.

ചർച്ചകൾക്ക് പാക്കിസ്ഥാൻ പലപ്പോഴും തയാറായിരുന്നെങ്കിലും നമ്മളാണ് പിന്മാറിയത്. എങ്കിലും ഈ നയം സ്ഥിരമായി കൊണ്ടു നടക്കാൻ അദ്ദേഹം ആഗ്രഹിച്ചിരുന്നില്ല. അതിർത്തിയിൽ പ്രതിസന്ധിയുണ്ടായ ഘട്ടത്തിലൊക്കെ പാക്കിസ്ഥാനുമായി ചർച്ചകൾക്കു തയാറായി. പക്ഷേ, എന്തുവന്നാലും അവരോടു സംസാരിക്കില്ലെന്ന ഉറച്ച ഒരു നിലപാടാണ് നരേന്ദ്രമോദി സ്വീകരിച്ചത്. പ്രകോപനം ഉണ്ടായപ്പോഴൊക്കെ അതിനെ ശക്തമായി എതിർക്കുകയും ചെയ്തു. അതിന്റെ ഭാഗമായിട്ടാണ് സാർക്ക് ഇല്ലാതായത്. ഇന്ത്യയും പാക്കിസ്ഥാനുമായി സംസാരിക്കാത്തിടത്തോളം സാർക്കുമായി മുന്നോട്ടു പോകാനുമാവില്ല. ഇന്ദിരാഗാന്ധിക്കും സാർക്കിനോട് ചില വിയോജിപ്പുകൾ ഉണ്ടായിരുന്നു.

അതിലെ മറ്റ് അംഗ രാജ്യങ്ങളെല്ലാം ഒന്നിച്ചു നിന്ന് ഇന്ത്യയെ ആക്രമിക്കുമെന്ന് അവർ ഭയപ്പെട്ടിരുന്നു. അതാണു സംഭവിച്ചതും. എന്നാൽ അതിൽ നിന്ന് പാക്കിസ്ഥാനെ ഒറ്റപ്പെടുത്താൻ ഇന്ത്യയ്ക്കു കഴിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. പാക്കിസ്ഥാന്റെ കുറ്റംകൊണ്ടാണ് സാർക്ക് ഇല്ലാതായതെന്ന് എല്ലാ അംഗരാജ്യങ്ങൾക്കും അറിയാം. അതേസമയം പാക്കിസ്ഥാന്റെ ഭീകരവാദത്തിനെതിരെ പറയാൻ ഈ രാജ്യങ്ങൾ തയാറായിട്ടില്ല. പാക്കിസ്ഥാനുമായിട്ടുള്ള അഭിപ്രായ വ്യത്യാസം മറ്റു രാജ്യങ്ങളുമായി നമുക്ക് ഇല്ല. എന്തു സംഭവിച്ചാലും മറ്റുരാജ്യങ്ങളുമായി സഹകരിക്കണമെന്ന ഒരു നിലപാട് മുൻ പ്രധാനമന്ത്രി ഐ.കെ.ഗുജറാൾ സ്വീകരിച്ചിരുന്നു. എന്നാൽ ആ കാലഘട്ടം കഴിഞ്ഞു പോയിരിക്കുന്നു.

∙ ഇന്ത്യാ –ചൈന ബന്ധത്തിന്റെ സ്ഥിതിയെന്താണ്?

ഇന്ത്യാ –ചൈന ബന്ധം ഏതാണ്ട് പൂർണമായി നിലച്ച സ്ഥിതിയാണ്. ഒന്നും നടക്കുന്നില്ല. ഇന്ത്യയും ചൈനയുമായി ധാരാളം കരാറുകളുണ്ട്. അതൊന്നും നിലവിലില്ലെന്ന നിലപാടാണ് ചൈന സ്വീകരിച്ചിരിക്കുന്നത്. അതിർത്തി പ്രശ്നം മാറ്റിവച്ച് ചൈനയുമായി സഹകരിക്കുന്നതിനായി 1988ൽ‌ രാജീവ് ഗാന്ധിയുടെ കാലത്ത് ഒരു കരാർ ഉണ്ടാക്കിയിരുന്നു. വളരെ പ്രധാനപ്പെട്ട ഒരു കരാറായിരുന്നു അത്. ഇന്ത്യയുടെ ഇരു ഭാഗത്തുമായി ലക്ഷക്കണക്കിന് മൈൽ സ്ഥലത്ത് അവർ അധിനിവേശം നടത്തിയിരിക്കുമ്പോൾ അവരുമായി ഒരുതരത്തിലുമുള്ള ബന്ധം സ്ഥാപിക്കുവാൻ കഴിയാത്ത സാഹചര്യമായിരുന്നു. പക്ഷേ ഇന്ത്യ ചെയ്ത വലിയ ത്യാഗമായിരുന്നു ആ കരാർ.