രാജസ്ഥാനിലെത്തിയാൽ മാർബിളിൽ വിരിഞ്ഞ അദ്ഭുതം ദർശിക്കാം

രാജസ്ഥാനിലെത്തിയാൽ എന്തൊക്കെ കാണാം എന്നാണോ ചിന്തിക്കുന്നത്. ചൂടിന്റെ പരകോടിയിൽ നിൽക്കുമ്പോഴും നല്ല തണുപ്പുള്ള സ്ഥലമുണ്ടെന്ന് അറിഞ്ഞാൽ ഉടനെ അങ്ങോട്ടേയ്ക്ക് ഓടാൻ തോന്നും.രാജസ്ഥാനിലെ ഏക ഹിൽസ്റ്റേഷനായ മൗണ്ട് അബു തണുപ്പിന്റെ കാര്യത്തിൽ നിങ്ങൾക്ക് മികച്ച ഒരനുഭവമായിരിക്കും.

മൗണ്ട് അബു കാണേണ്ടയിടം തന്നെ. എന്നാൽ അവിടെ ആരുടേയും മനം കവരും മറ്റൊരു കാഴ്ച്ചയുണ്ട്. പച്ചവിരിച്ച ആരവല്ലി കുന്നുകൾക്കിടയിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ദിൽ‌വാര ക്ഷേത്രങ്ങൾ. ജൈനമതവിശ്വാസികളുടെ ഇന്ത്യയിലെ എന്നല്ല ലോകത്തിലെ തന്നെ ഏറ്റവും മനോഹരമായ തീർത്ഥാടന കേന്ദ്രമാണ് ഇത്. പതിനൊന്നാം നൂറ്റാണ്ടിനും പതിമൂന്നാം നൂറ്റാണ്ടിനും ഇടയിൽ വാസ്തുപാൽ തേജ്പാൽ രൂപകൽപ്പന ചെയ്ത് രാജാ വിമൽ ഷാ നിർമിച്ച  ഈ ക്ഷേത്രസമുച്ചം മാർബിളിൽ കൊത്തിയെടുത്തൊരു അദ്ഭുതമാണ്. 

പുറത്ത് നിന്ന് നോക്കിയാൽ ദിൽ‌വാര ക്ഷേത്രസമുചയം വളരെ കടുപ്പമേറിയതായി തോന്നും, എന്നാൽ അകത്തേക്ക് പ്രവേശിച്ചുകഴിഞ്ഞാൽ‌, മേൽക്കൂരകൾ‌, ചുവരുകൾ‌, കമാനപാതകൾ‌, തൂണുകൾ‌ എന്നിവയിൽ‌ കൊത്തിയെടുത്ത അതിശയകരമായ കൊത്തുപണികള്‍ കണ്ണുകൾക്ക് വിശ്വാസം ആകാതെ വരും. അത്രയ്ക്കും അതിഗംഭീരം ആയിട്ടാണ് ഈ ക്ഷേത്രങ്ങളുടെ ഉൾഭാഗം കൊത്തിയെടുത്തിരിക്കുന്നത്. 

ദിൽ‌വാര ക്ഷേത്ര വാസ്തുവിദ്യ

മാർബിളിൽ നിർമിച്ചിരിക്കുന്നതിൽ ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും മനോഹരമായ ജൈന തീർത്ഥാടന കേന്ദ്രമാണ് ദിൽ‌വാര ക്ഷേത്രസമുച്ചയം.കുന്നുകൾക്കിടയിൽ നിൽക്കുമ്പോൾ ക്ഷേത്ര സമുച്ചയത്തിന് ചുറ്റും അവ മതിലായി രൂപാന്തരം പ്രാപിക്കും. പുറത്തു നിന്ന് ഇത് വളരെ ലളിതമായി തോന്നും. തൂണുകൾ, മേൽത്തട്ട്, പ്രവേശന പാതകൾ, പാനലുകൾ എന്നിവയിൽ കൊത്തിയെടുത്ത രൂപകൽപ്പനകളാൽ സമ്പന്നമായ ക്ഷേത്രം ജൈനമൂല്യങ്ങളെ സത്യസന്ധത, ലാളിത്യം എന്നിവ പ്രസരിപ്പിക്കുന്നു.

നാഗര ശൈലിയിൽ നിന്ന് പ്രചോദനം ഉൾക്കൊണ്ട ഈ വാസ്തുവിദ്യ പുരാതന കയ്യെഴുത്തുപ്രതികളുടെ ഒരു ശേഖരം കൂടിയാണ്. ഒരേ വലുപ്പമുള്ള അഞ്ച് ക്ഷേത്രങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്നതാണ് ദിൽ‌വാര ക്ഷേത്രങ്ങൾ, അവയെല്ലാം ഒറ്റനിലകളാണ്. എല്ലാ ക്ഷേത്രങ്ങളിലും ആകെ 48 തൂണുകളുണ്ട്. വിവിധ നൃത്ത ഭാവങ്ങളിൽ സ്ത്രീകളുടെ മനോഹരമായ രൂപങ്ങൾ കൊത്തിവച്ചിരിക്കുന്നു. 

താഴികക്കുടത്തിന്റെ ആകൃതിയിലുള്ള സീലിംഗായ 'രംഗ മണ്ഡപമാണ് ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രധാന ആകർഷണം. മേൽക്കൂരയുടെ മധ്യത്തിൽ ഒരു ചാൻഡിലിയർ ഘടനയുണ്ട്, കല്ലുകൊണ്ട് നിർമ്മിച്ച അറിവിന്റെ ദേവതയായ വിദ്യാദേവിയുടെ പതിനാറ് വിഗ്രഹങ്ങൾ ഇതിനെ ചുറ്റുന്നു. കൊത്തുപണികളുടെ മറ്റ് രൂപകൽപ്പനകളിൽ താമര, ദേവൻ, അമൂർത്ത പാറ്റേൺ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു.

ദിൽ‌വാര ക്ഷേത്രസമുചയത്തിലെ അഞ്ച് അദ്ഭുതങ്ങൾ 

നൂറ്റാണ്ടുകൾ പഴക്കമുള്ള അഞ്ച് ക്ഷേത്രങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്നതാണ് സമ്പന്നമായ ദിൽ‌വാര ക്ഷേത്രസമുച്ചയം. 

1. വിമൽ വാസഹി ക്ഷേത്രം- ആദ്യത്തെ ജൈന തീർത്ഥങ്കർ പ്രഭു ആദിനാഥിനായി സമർപ്പിക്കപ്പെട്ട വിമൽ വാസഹി ക്ഷേത്രം ഈ ക്ഷേത്രങ്ങളിലെല്ലാം വച്ച് ഏറ്റവും പ്രസിദ്ധവും പഴക്കമേറിയതുമാണ്. 1011 ൽ ഗുജറാത്തിലെ സോളങ്കി മഹാരാജാവായ വിമൽ ഷായാണ് ഇത് നിർമ്മിച്ചത്. മേൽത്തട്ട്, മേൽക്കൂര, വാതിലുകൾ, മണ്ഡപങ്ങൾ എന്നിവ കൊത്തിയെടുത്തതാണ് ഇത്. ദളങ്ങൾ, പൂക്കൾ, താമരകൾ, ചുവർച്ചിത്രങ്ങൾ, പുരാണത്തിലെ രംഗങ്ങൾ എന്നിവയുടെ കൊത്തിയെടുത്തിരിക്കുന്ന നിഷ്കളങ്കമായ പാറ്റേണുകൾ കാണാൻ വിസ്മയകരമാണ്. തുറന്ന മുറ്റത്ത് സ്ഥാപിച്ചിരിക്കുന്ന ഈ ക്ഷേത്രത്തിന് ചുറ്റും ഇടനാഴികളുണ്ട്, അതിൽ തീർത്ഥങ്കരരുടെ ചെറിയ വിഗ്രഹങ്ങളുണ്ട്. ആദിനാഥന്റെ വിഗ്രഹം വസിക്കുന്ന പ്രധാന ഹാളാണ് ഗുഡ് മണ്ഡപ്. 1,500 മേസൺമാരും 1,200 തൊഴിലാളികളും ക്ഷേത്രം പണിയാൻ 14 വർഷമെടുത്തുവെന്നും ഇതിന് 185.3 ദശലക്ഷം രൂപ ചെലവായിട്ടുണ്ടെന്നും വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു.

2. ലൂണ വാസാഹി ക്ഷേത്രം-1230 ൽ പണികഴിപ്പിച്ച ലൂണ വാസാഹി ക്ഷേത്രം 22-ാമത് ജൈന തീർത്ഥങ്കര പ്രഭു നേമിനാഥിന് സമർപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു. 

രണ്ടാമത്തെ പ്രമുഖ ക്ഷേത്രമായ ഇത്, 1230 ൽ രണ്ട് പോർ‌വാഡ് സഹോദരന്മാരും വിർദാവലിലെ മന്ത്രിമാരുമായ വാസ്തുപാൽ, തേജ്പാൽ എന്നിവരാണ്  അവരുടെ സഹോദരൻ ലൂണയുടെ സ്മരണയ്ക്കായി ഇത് പണിതത്. വൃത്താകൃതിയിൽ തീർത്ഥങ്കരരുടെ 72 രൂപങ്ങളും ജൈന സന്യാസിമാരുടെ 360 രൂപങ്ങളുമുള്ള സെൻട്രൽ ഹാളാണ് രംഗ മണ്ഡപം. 10 മാർബിൾ ആനകളും കിർതി സ്തംഭം എന്ന ഭീമൻ കറുത്ത കല്ലും ഇവിടെയുണ്ട്. മനോഹരമായി രൂപകൽപ്പന ചെയ്ത നൗചൗക്കിക്ക് എന്നറിയപ്പെടുണ ഒമ്പത് മേൽത്തട്ടും ക്ഷേത്രത്തിനുണ്ട്.

3. പിത്തൽഹാർ ക്ഷേത്രം- ഈ മൂന്നാമത്തെ ക്ഷേത്രം ഭീമ സേത്ത് നിർമിച്ചതാണ്. ആദ്യത്തെ ജൈന തീർത്ഥങ്കര പ്രഭു റിഷാബ്ദിയോ പ്രഭുവിനാണ് ഇത് സമർപ്പിച്ചിരിക്കുന്നത്.അഞ്ച് ലോഹങ്ങളും പിച്ചളയും കൊണ്ട് നിർമിച്ച ഒരു വലിയ പ്രതിമ ക്ഷേത്രത്തിൽ സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഈ ക്ഷേത്രത്തിൽ ഗർഭഗ്രഹ, ഗുഡ് മണ്ഡപ്, ഒരു നവ ചൗക് എന്നിവയുമുണ്ട്.

4. പാർശ്വനാഥ ക്ഷേത്രം- മൂന്ന് നിലകളുള്ളതും മറ്റ് നാല് ക്ഷേത്രങ്ങളിലും വച്ച് ഏറ്റവും ഉയരവുമുള്ളതുമായ ഇൗ ക്ഷേത്രം 1459 ൽ 23-ാമത് ജൈന തീർത്ഥങ്കർ പ്രഭുവിനോടുള്ള സമർപ്പണമായാണ് പണികഴിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നത്. ക്ഷേത്രത്തിന് നാല് പ്രധാന ഹാളുകളുണ്ട്. ചാരനിറത്തിലുള്ള മണൽക്കല്ലിലാണ് ഇവിടുത്തെ കൊത്തുപണികൾ.

5. മഹാവീർ സ്വാമി ക്ഷേത്രം- 24-ാമത് ജൈന തീർത്ഥങ്കര പ്രഭുവിനായി സമർപ്പിച്ചിരിക്കുന്ന ഈ ക്ഷേത്രം താരതമ്യേന ചെറുതാണെങ്കിലും ആരേയും ആകർഷിക്കും. 1582 ൽ നിർമിച്ച ഇത് സിറോഹിയിലെ കലാകാരന്മാരുടെ നിരവധി ചിത്രങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു.

എങ്ങനെ എത്തിച്ചേരാം

മൗണ്ട് അബുവിൽ നിന്ന് ഏകദേശം 2.5 കിലോമീറ്റർ അകലെയുള്ള ഈ ക്ഷേത്രം സന്ദർശിക്കുന്നത് വളരെ എളുപ്പവും സൗകര്യപ്രദവുമാണ്. ജോധ്പൂർ, ഉദയ്പൂർ, സംസ്ഥാനത്തെ മറ്റ് പ്രധാന നഗരങ്ങൾ എന്നിവിടങ്ങളിൽ നിന്ന് നിരവധി സ്വകാര്യ, ബസുകൾ ഇവിടേയ്ക്ക് ലഭ്യമാണ്. സ്വകാര്യ ടാക്സികളും ക്യാബുകളും ലഭിക്കും. മൗണ്ട് അബുവിൽ നിന്ന് ഏകദേശം 185 കിലോമീറ്റർ അകലെയുള്ള ഉദയ്പൂരിലാണ് ഏറ്റവും അടുത്തുള്ള വിമാനത്താവളം. ക്ഷേത്രത്തിൽ നിന്ന് 28 കിലോമീറ്റർ അകലെ അബു റോഡ് റെയിൽവേ സ്റ്റേഷൻ സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു. സംസ്ഥാനത്തിന്റെയും രാജ്യത്തിന്റെയും പ്രധാന നഗരങ്ങളുമായി ഈ സ്ഥലം നന്നായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. സന്ദർശകർക്ക് ഉച്ചയ്ക്ക് 12 മുതൽ വൈകുന്നേരം 5 വരെ ക്ഷേത്രം സന്ദർശിക്കാം.