ട്രെയിൻ യാത്രയിൽ കണ്ടെത്തിയ അദ്ഭുത ഗുഹ; ചിത്രങ്ങൾ ചരിത്രം പറയുന്ന ഭീംബേട്‌ക

∙ നായാട്ടിൽനിന്ന് സഹവാസിയിലേക്ക്

മൃഗങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ചിതങ്ങളാണ് ഭീംബേട്കയിൽ ഏറ്റവും കൂടുതലുള്ളത്. ആദ്യകാല ഗുഹാചിത്രങ്ങളിൽ, രൂപം വ്യക്തമാകാത്ത മൃഗങ്ങളെയാണ് കാണാനാകുക. പിന്നീട് മൃഗങ്ങളുടെ രൂപം വ്യക്തമാകുന്നതായി കാണാം. അതിനൊപ്പം ചിത്രങ്ങളിലൂടെ മനുഷ്യനും മൃഗങ്ങളും തമ്മിലുള്ള സംഘർഷത്തിന്റെയും പിന്നീട് സഹജീവികളാകുന്നതിന്റെയും തെളിവുകളും ലഭിക്കുന്നുണ്ട്. മൃഗങ്ങളെ വേട്ടയാടിപ്പിടിച്ച് ഭക്ഷണമാക്കാനായി പിന്നാലെ ഓടുന്ന ചിത്രങ്ങളുണ്ട്. മൃഗങ്ങളെ വളഞ്ഞിട്ട് പിടിക്കുന്ന ചിത്രങ്ങളുണ്ട്. മൃഗങ്ങൾ മനുഷ്യനൊപ്പം വാസം തുടങ്ങുന്ന ചിത്രങ്ങളും തുടങ്ങി ആനയുടെയും കുതിരയുടെയും പുറത്തേറി യാത്ര ചെയ്യുന്ന മനുഷ്യന്റെ ചിത്രങ്ങളും ഭീംബേട്കയിലുണ്ട്. കുതിരപ്പുറത്തേറി നായാട്ട് നടത്തുന്ന ചിത്രങ്ങൾ പലതും സമീപകാലത്തെ ഓർമിപ്പിക്കുന്നവയാണ്.

∙ വെള്ളയും ചുവപ്പും വരകൾ

പാറകളിൽ വെള്ള നിറത്തിലുള്ള ചിത്രങ്ങളും അവയ്ക്കു താഴെയായി ചുവപ്പു നിറത്തിലുള്ള ചിത്രങ്ങളുമാണ് ഭീംബേട്കയിൽ കാണാനാകുക. പാറയിൽ പാറക്കഷ്ണംകൊണ്ട് കോറിയിട്ട ചിത്രങ്ങളാണ് വെള്ള നിറത്തിൽ കാണുന്നത്. ചെമ്മണ്ണിലെ ചുവന്ന കല്ലുകൾ ഉപയോഗിച്ച് വരച്ച ചിത്രങ്ങൾ ചുവപ്പു നിറത്തിലും കാണുന്നു. ഇവയ്ക്കു പുറമെ മഞ്ഞ നിറത്തിലുള്ള വരകളും ഗുഹകളിലുണ്ട്. ആദ്യം കല്ല് ഉപയോഗിച്ച് വരച്ചിരുന്നവർ പിന്നീട് ചുവന്ന കല്ല് കണ്ടെത്തുകയും അവ ഉപയോഗിച്ചാൽ ചിത്രങ്ങൾക്ക് കൂടുതൽ മിഴിവ് കിട്ടുമെന്ന് കണ്ടെത്തുകയുമായിരുന്നു. പാറക്കൂട്ടങ്ങൾക്കിടയിൽ പാറക്കഷ്ണം ലഭിക്കാൻ ബുദ്ധിമുട്ടില്ല. നിലത്തു കിടന്ന കല്ലെടുത്ത് വരച്ചതാകാം. എന്നാൽ മണ്ണിന്റെ ഉപരി പാളിക്കു താഴെയുള്ള ചുവന്ന കല്ല് ചിത്രരചനയ്ക്ക് ഉപയോഗിച്ചതിൽനിന്ന്, എന്തോ ആവശ്യങ്ങൾക്ക് മണ്ണിളക്കിയിരുന്നു എന്നാണ് മനസ്സിലാക്കേണ്ടത്. കൃഷി ചെയ്യാനായി മണ്ണ് ഉഴുതപ്പോഴാകാം ചുവന്ന കല്ലുകൾ ശ്രദ്ധയിൽപ്പെട്ടതെന്ന് ഒരു വിഭാഗം ചരിത്ര ഗവേഷകർ അനുമാനിക്കുന്നു. പിന്നീട് കായകളുടെയും ഇലകളുടെയും മറ്റും നീരെടുത്ത് കൂടുതൽ മികച്ച രചനകൾ നടത്തുകയും ചെയ്തു. ഇതിനുപയോഗിച്ച മിശ്രിതം ഇന്നും അജ്ഞാതമാണ്.

∙ 57 കോടി വർഷം പഴക്കമുള്ള ഫോസിൽ

ഭീംബേട്ക ഗുഹയിൽ സന്ദർശനം നടത്തിയ ചരിത്ര ഗവേഷകർ കണ്ടെത്തിയത് 57 കോടി വർഷങ്ങൾക്കു മുൻപ് ജീവിച്ചിരുന്ന ജീവിയുടെ ഫോസിൽ. പാറക്കെട്ടുകളിൽ പറ്റിപ്പിടിച്ചിരിക്കുന്ന പരന്ന ഇല പോലത്തെ ഫോസിലാണ് കണ്ടെത്തിയത്. ‍ഡിക്കിൻസോന്യയുടെ ഫോസിൽ ആണിതെന്ന് പരിശോധനയിലാണ് തെളിഞ്ഞത്. ഭൂമിയിൽ ഇതു വരെ കണ്ടെത്തിയതിൽ ഏറ്റവും പഴക്കമുള്ള ജീവിയായി കണക്കാക്കുന്നത് ‍ഡിക്കിൻസോന്യയെയാണ്. 17 ഇഞ്ച് വലുപ്പമുള്ള ഫോസിലാണിത്. ഓസ്ട്രേലിയ, റഷ്യ, യുക്രെയ്ൻ തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്ന് ഇതിനു മുൻപ് ഡിക്കിൻസോന്യയെ നേരത്തെ കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്. ഫംഗസ്, പ്രോട്ടോസോവ എന്നിവയുടെ വകഭേദമായ ഇവ കടലിലും കരയിലുമായിട്ടാണ് ജീവിച്ചിരുന്നത് എന്നാണ് അനുമാനം. ഇന്ത്യയിൽ കണ്ടെത്തിയ ഫോസിലുകളിൽ ഏറ്റവും പഴക്കമുള്ളതാണ് ഇവ.

∙ ‘ആമക്കല്ല്’

വലിയ ആമയുടെ ആകൃതിയിൽ വലിയൊരു പാറയുണ്ട് ഭീംബേട്കയിൽ. കാലാന്തരങ്ങളി‍ൽ വെള്ളമൊഴുകിയും രാസപ്രവർത്തനങ്ങൾ വഴിയുമാണ് പാറയ്ക്ക് ആമയുടെ ആകൃതി ലഭിച്ചത്. ഇന്ന് വലിയൊരു പാറയ്ക്കു മുകളിൽ ഇരിക്കുന്നതു പോലെയാണ് ആമയെ കാണുന്നത്. എന്നാൽ പണ്ട് ഇതിനു മുകളിലൂടെ വെള്ളം ഒഴുകിയിരുന്നെന്ന് പഠനങ്ങളിൽനിന്ന് വ്യക്തമായിട്ടുണ്ട്. ഓരോ കാലത്തും വെള്ളമൊഴുകിയ പാടുകൾ പല പാറകളിലും ഇപ്പോഴും കാണാം.

∙ നാച്വറൽ ബഡ്ഡിങ്

ഭീംബേട്ക ഗുഹകൾ കണ്ട് നടക്കുന്നതിനിടയിൽ സമീപത്തെ മരങ്ങളിലേക്കു കൂടി നോക്കണം. പ്രകൃതിയൊരുക്കിയ അദ്ഭുത കാഴ്ച ചിലപ്പോൾ കാണാനാകും. ഒരു മരത്തിൽ മറ്റൊരു മരം വളരുന്ന കാഴ്ച. ഇന്ന് ബ‍ഡ്ഡിങ് വഴി ഒരു മരത്തിന്റെ തണ്ടിൽ മറ്റൊന്ന് ചേർക്കാറുണ്ട്. എന്നാൽ ഇവിടെ മനുഷ്യനല്ല, പ്രകൃതി തന്നെയാണ് ബഡ്ഡിങ് നടത്തിയത്. പക്ഷികളും കുരങ്ങ്, അണ്ണാൻ തുടങ്ങിയ മൃഗങ്ങളും ഭക്ഷണമാക്കുന്ന കായ്കളിൽനിന്ന് വിത്ത് മരക്കൊമ്പിൽ വീഴും. അനുകൂല സാഹചര്യത്തിൽ അവയിൽ പൊട്ടി മുളയ്ക്കുകയും പതിയെ മരത്തിന്റെ തടിയിലേക്ക് ഇറങ്ങുകയും ചെയ്യും. മരത്തിന്റെ വേര് വലിച്ചെടുക്കുന്ന ജലത്തിന്റെയും മറ്റ് മൂലകങ്ങളുടെയും ഒരു പങ്ക് ഉപയോഗിച്ച് പുതിയ മരക്കൊമ്പ് കൂടി വളരും. ഒരു മരത്തിൽ രണ്ടു തരം കായ്കളും ഇവിടെ സീസണിൽ കാണാനാകും.

∙ ഭീംബേട്കയിലേക്ക് എങ്ങനെയെത്താം?

ഭീംബേട്കയിലിപ്പോൾ നവീകരണം നടക്കുകയാണ്. ഗുഹകൾ നമ്പറിട്ട്, ഓരോന്നിലേക്കും കല്ലു പാകിയ നടപ്പാതയൊരുക്കുന്നു. കൂടുതൽ സഞ്ചാരികളെ ആകർഷിക്കുന്ന രീതിയിൽ ഭീംബേട്ക മാറുകയാണ്. എന്നാൽ അന്തരീക്ഷ താപനില ഉയരുന്നതിന് അനുസരിച്ച് ഗുഹാചിത്രങ്ങൾ വേഗത്തിൽ മങ്ങുന്നുണ്ട്. ഇത്രയും കാലത്തെ അതിജീവിച്ച ചിത്രങ്ങൾക്ക് താപനിലയിൽ വർധനവുണ്ടാവുന്നത് തിരിച്ചടിയാണ്. താപനിലയിൽ വലിയ മാറ്റമുണ്ടായാൽ പാറകളിൽ കൂടുതൽ രാസപരിണാമം നടക്കുമെന്നും ചിത്രങ്ങൾക്ക് ഉപയോഗിച്ച രാസവസ്തുക്കൾ നശിച്ചു ചിത്രങ്ങൾ ഇല്ലാതാകുമെന്നും ഭയക്കുന്നുണ്ട്. കേന്ദ്ര പുരാവസ്തു വകുപ്പിന്റെ നിയന്ത്രണത്തിലുള്ള സ്ഥലത്ത് കൂടുതൽ മരങ്ങൾ വച്ചു പിടിപ്പിക്കാനും മറ്റും ശ്രമിക്കുന്നുണ്ട്. ഭോപാലിൽനിന്ന് എൻഎച്ച് 46ൽ ഹോഷങ്കാബാദ് റോഡിലൂടെ ഇറ്റാർസി ഭാഗത്തേക്ക് യാത്ര ചെയ്താൽ ഭൈയ്യാപുർ കഴിഞ്ഞു വലത്തേക്ക് തിരിയണം. റെയിൽവേ ലെവൽക്രോസ് കടന്ന് നേരെയെത്തുന്നത് ഭീംബേട്ക ഗുഹകളിലേക്കുള്ള പ്രവേശന കവാടത്തിലേക്കാണ്. ചരിത്രമറിയുന്ന ടൂറിസ്റ്റ് ഗൈഡിനെക്കൂടി കിട്ടിയാൽ ഗുഹായാത്ര ഗംഭീരമാക്കാം.

∙ പേരു വന്ന വഴി

മഹാഭാരതത്തിൽ രണ്ടാമത്തെ പാണ്ഡവനായ ഭീമൻ വിശ്രമിച്ചയിടം എന്നതിൽ നിന്നാണ് ഭീംബേട്ക എന്ന േപരു വന്നത്. വനവാസ കാലത്ത് ഭീമൻ നാട്ടുകാരുമായി സംവദിച്ച സ്ഥലമാണിതെന്നും പ്രാദേശികമായി പറയപ്പെടുന്നുണ്ട്. പാറകൾക്കിടയിൽ വലിയ കസേര പോലെയൊരു ഭാഗവുമുണ്ട്. അമാനുഷികനായ ഭീമൻ ഈ ഭാഗത്തെ കസേരയാക്കിയെന്നാണ് വിശ്വാസം. ഈ ഭാഗത്ത് ഒരു ക്ഷേത്രവുമുണ്ട്. ഭീംബേട്ക ക്ഷേത്രം എന്നുതന്നെയാണ് പേര്. പുരാതന രീതിയിലുള്ള പൂജകളാണ് ഇപ്പോഴും നടക്കുന്നത്. അവിടുത്തെ പൂജാരിയാകട്ടെ, വർഷങ്ങളായി ആഹാരം കഴിച്ചിട്ടില്ലെന്ന് ഗൈഡ് പറയുന്നു. വെള്ളം മാത്രം കുടിച്ചും വെയിലിൽനിന്ന് ഊർജം സ്വീകരിച്ചുമാണത്രേ പൂജാരി ജീവിക്കുന്നത്!

English Summary: A Historical Travel Through Rock Shelters of Bhimbetka, Madhya Pradesh