ലോകം വളരെ ആകാംക്ഷയോടെ കാത്തിരുന്ന യുക്രെയ്ൻ പ്രത്യാക്രമണത്തിനു (കൗണ്ടർ ഒഫൻസീവ്) താളം തെറ്റുന്നു. 2023 ജൂൺ ആദ്യവാരം കഖോവ്ക ഡാമിന്റെ തകർച്ചയ്ക്കു പിന്നാലെ നനഞ്ഞ പടക്കം പോലെയാണ് പ്രത്യാക്രമണത്തിന് തുടക്കമായത്. കഴിഞ്ഞ വർഷം ഖാർകീവും ഖേഴ്സോണുമുൾപ്പെടെ ഒട്ടേറെ വൻ നഗരങ്ങളും പ്രവിശ്യകളും മിന്നൽ വേഗത്തിൽ തിരിച്ചു പിടിച്ച യുക്രെയ്ന് രണ്ടര മാസം പിന്നിട്ടിട്ടും യുദ്ധഭൂമിയിൽ ഇതുവരെ കാര്യമായ നേട്ടങ്ങളൊന്നും സ്വന്തമാക്കാനായിട്ടില്ല.

പുകൾപ്പെറ്റതെന്നു വീരവാദം മുഴക്കി കൊണ്ടുവന്ന വിദേശ ടാങ്കുകളും കവചിത വാഹനങ്ങളുമാകട്ടെ റഷ്യൻ മൈനുകൾക്കും ക്വാമിക്കോസി ഡ്രോണുകൾക്കും ഇരയാകുന്ന കാഴ്ചകൾക്കാണ് ലോകം സാക്ഷ്യം വഹിക്കുന്നത്. ‘കൗണ്ടർ ഒഫൻസീവ്’ പ്രതീക്ഷിച്ചതിലും സാവധാനമാണെന്നു സമ്മതിച്ച യുക്രെയ്ൻ, യുദ്ധഭൂമിയിൽ ശ്രദ്ധിക്കപ്പെടുന്ന നേട്ടത്തിനായി കഠിനശ്രമത്തിലാണ്. മൂന്നു മുതൽ അഞ്ചു നിരകളായി ഒരുക്കിയിട്ടുള്ള റഷ്യൻ പ്രതിരോധക്കോട്ടയുടെ ആദ്യനിരയിൽ പോലും ഇനിയുമെത്താൻ സാധിക്കാത്ത യുക്രെയ്ൻ, ഓരോ ദിവസവും കനത്ത ആൾനാശവും ആയുധനാശവുമാണ് നേരിട്ടുകൊണ്ടിരിക്കുന്നത്.

പ്രത്യാക്രമണത്തിന്റെ ഭാഗമായ പ്രധാന ആക്രമണത്തിന് യുക്രെയ്ൻ ഇനിയും തുടക്കമിട്ടിട്ടില്ലെങ്കിലും പ്രതീക്ഷിച്ചതിലും കടുത്ത പ്രതിരോധം റഷ്യൻ സൈനികരിൽനിന്നു നേരിട്ടതോടെ കൂടുതൽ ആയുധങ്ങളും സൈനിക സഹായങ്ങളും ഒരുക്കാനുള്ള ഓട്ടത്തിലാണ് അമേരിക്കയും നാറ്റോ സഖ്യവും. കഴിഞ്ഞതവണ യുക്രെയ്ന്റെ പ്രത്യാക്രമണത്തിൽ പിന്തിരിഞ്ഞോടിയ സൈനികർക്കു പകരം, പ്രതിരോധത്തിനൊപ്പം തിരിച്ചാക്രമണവും നടത്തുന്ന പരിചയസമ്പന്നരായ റഷ്യൻ സൈനികരെയാണ് നാറ്റോ പരിശീലനം ലഭിച്ച യുക്രെയ്ൻ സൈന്യം ഇക്കുറി നേരിടുന്നത്.

പരമ്പരാഗത ട്രഞ്ച് യുദ്ധത്തിനൊപ്പം എഐ സാങ്കേതികവിദ്യ വരെ ഉൾപ്പെടുത്തിയുള്ള ഹൈടെക് യുദ്ധമാണ് അരങ്ങേറുന്നത്. യുദ്ധം അതിന്റെ ഏറ്റവും കടുത്ത പോരാട്ടത്തിലേക്കു പ്രവേശിച്ചതോടെ യുക്രെയ്നിലെ കറുത്ത പീഠഭൂമികൾ ചോരപ്പുഴയാൽ ചുവക്കുന്നു. എന്താണ് കൗണ്ടർ ഒഫൻസീവ്? എന്തുകൊണ്ടാണ് യുക്രെയ്ന്റെ പ്രത്യാക്രമണത്തെ ലോകം ഇത്ര ആകാംക്ഷയോടെ വീക്ഷിക്കുന്നത്? യുക്രെയ്ന്റെ പ്രത്യാക്രമണത്തെ ചെറുക്കാൻ റഷ്യയുടെ ഒരുക്കങ്ങളെന്താണ്? യുക്രെയ്ൻ പ്രത്യാക്രമണം ലക്ഷ്യം കാണാത്തത് എന്തുകൊണ്ടാണ്? വരും നാളുകളിൽ യുക്രെയ്ൻ - റഷ്യ യുദ്ധഗതി എങ്ങോട്ടു നീങ്ങും? വിശദമായി പരിശോധിക്കാം...

∙ കൗണ്ടർ ഒഫൻസീവ്; തിരിച്ചടിക്കാൻ ഒരു കാലം

റഷ്യ- യുക്രെയ്ൻ യുദ്ധത്തിലെ ഇതുവരെയുള്ള രീതി വച്ച് ‘ഇര വേട്ടക്കാരനായും വേട്ടക്കാരൻ ഇര’യായും മാറുന്ന കാലമാണ് യുക്രെയ്നിന്റെ കൗണ്ടർ ഒഫൻസീവ്. മഞ്ഞുവീഴ്ച തുടങ്ങുന്ന നവംബർ അവസാനം മുതൽ മഴക്കാലം തീരുന്ന മേയ് അവസാനം വരെയുള്ള ആറുമാസം യുക്രെയ്ൻ സൈന്യം പൊതുവേ പ്രതിരോധനിലയിലാണ്. ഈ സമയത്ത് റഷ്യ തങ്ങളുടെ ആക്രമണം തുടരുകയും ചെയ്യും. എന്നാൽ ജൂണോടെ യുക്രെയ്നിലെ വയലുകളിലെ ചെളിമണ്ണ് ഉറയ്ക്കുന്ന വേനൽക്കാലം മുതൽ നവംബറിലെ മഞ്ഞുവീഴ്ചവരെയുള്ള ആറുമാസം യുക്രെയ്ൻ സേന, റഷ്യൻ സൈന്യത്തിനെതിരെ പ്രത്യാക്രമണം തുടങ്ങും. ഈ കാലയളവിൽ റഷ്യ കൂടുതലായി ശ്രദ്ധിക്കുന്നതു പ്രതിരോധത്തിലാണ്.

മൂന്നു ഘട്ടങ്ങൾ പിന്നിട്ടാണ് യുദ്ധക്കളത്തിൽ കൗണ്ടർ ഒഫൻസീവ് പ്രകടമാകുക. ആദ്യത്തേത് ആയുധ‌സംഭരണം, രണ്ടാമതു സൈനിക പരിശീലനം, മൂന്നാമത് രഹസ്യ ഓപറേഷനുകള്‍. ഈ മൂന്നു ഘട്ടങ്ങൾ പിന്നിടുന്നതോടെ നേർക്കുനേരെയുള്ള യുദ്ധത്തിനും തുടക്കമാകും. 2022 ഡിസംബർ മുതൽ ഈ കൗണ്ടർ ഒഫൻസീവിനായി യുക്രെയ്ൻ ആയുധസംഭരണം തുടങ്ങിയിരുന്നു.

നാറ്റോ സഖ്യരാജ്യങ്ങളുമായി സൃഷ്ടിച്ച ടാങ്ക് കോയിലേഷൻ പദ്ധതിയിലൂടെ ജർമൻ ലെപ്പാർഡ്, ബ്രിട്ടിഷ് ചാലഞ്ചർ, അമേരിക്കൻ എംവൺ ഏബ്രഹാം തുടങ്ങിയ അത്യാധുനിക ടാങ്കുകളും അമേരിക്കൻ നിർമിത ബ്രാഡ്‌ലി, മാക്സ് പ്രോ അടക്കമുള്ള ഒട്ടേറെ കവചിത വാഹനങ്ങളും സ്വന്തമാക്കിയ യുക്രെയ്ൻ, അവ ഉപയോഗിക്കാൻ സൈനികർക്കു യുകെയിലും മറ്റു നാറ്റോ രാജ്യങ്ങളിലുമായി പരിശീലനവും പൂർത്തിയാക്കി. അമേരിക്കയുടെ എംവൺ ഏബ്രഹാം ടാങ്ക് അടുത്ത മാസത്തോടെ യുക്രെയ്നിലെ യുദ്ധഭൂമിയിൽ ഇറങ്ങും.

∙ ‘ഷേപ്പിങ് ദ് ബാറ്റിൽഫീൽഡ്’

യുദ്ധത്തിനു മുന്നേ ‘ഷേപ്പിങ് ദ് ബാറ്റിൽഫീൽഡ്’ എന്ന യുദ്ധക്കളം ഒരുക്കലാണ് രഹസ്യ ഓപറേഷൻ കൊണ്ട് ഉദ്ദേശിക്കുന്നത്. ഇതിന്റെ ഭാഗമായി ശത്രുവിന്റെ ആയുധസംഭരണ കേന്ദ്രങ്ങൾക്കും ഇന്ധനസംഭരണികൾക്കും നേർക്ക് ആക്രമണം നടത്തും. കൂടാതെ പ്രധാന പാലങ്ങളും റെയിൽവേ പാളങ്ങളും വാർത്താവിനിമയ സംവിധാനങ്ങളും തകർക്കുന്നതും യുദ്ധക്കളം ഒരുക്കാൻ സൈന്യങ്ങളെ സഹായിക്കും. ഇതിനു പിന്നാലെയാണ് നേർക്കുനേരെയുള്ള യുദ്ധം.

കൗണ്ടർ ഒഫൻസീവിന്റെ തുടക്കത്തിൽ നടക്കുന്ന ചെറു സൈനികനീക്കങ്ങളെല്ലാം എതിരാളിയുടെ ശക്തി-ബലഹീനതകൾ വിലയിരുത്താനാണ്. ശത്രുവിന്റെ പ്രതിരോധനിരയിലെ വിള്ളലുകൾ കണ്ടെത്തുന്ന ഇത്തരം സൈനിക നീക്കങ്ങൾ പിന്നീട് പ്രധാന സൈനികനീക്കത്തിനു വഴിയൊരുക്കും. റഷ്യൻ സൈന്യവും യുക്രെയ്നിയൻ സൈന്യവും നേർക്കുനേർ നിലകൊള്ളുന്ന 900 കിലോമീറ്ററോളം അതിർത്തിയിൽ പലയിടത്തും ഇത്തരത്തിലുള്ള ചെറു സൈനിക നീക്കങ്ങൾ നടന്നിരുന്നു.

യുദ്ധക്കളം ഒരുക്കുന്നതിന്റെ ഭാഗമായി ഒട്ടേറെ രഹസ്യ ഓപറേഷനുകൾ യുക്രെയ്ൻ നടത്തിയിരുന്നു. റഷ്യൻ തലസ്ഥാനത്തെ ക്രെംലിൻ കൊട്ടാരത്തിനു നേർക്കു നടത്തിയ ഡ്രോൺ ആക്രമണങ്ങളും റഷ്യൻ ഭൂപ്രദേശമായ ബെൽഗരഡിലേക്ക് റഷ്യൻ വിമതരെ ഉപയോഗിച്ചു നടത്തിയ സൈനിക നീക്കങ്ങളുമെല്ലാം ഇതിന്റെ ഭാഗമായിരുന്നു. റഷ്യയിലെ ഒട്ടേറെ ആയുധ- ഇന്ധന സംഭരണകേന്ദ്രങ്ങൾ തകർക്കുകയും ആയുധ ഫാക്ടറികളിൽ അടക്കം പലവിധ അട്ടിമറികളും യുക്രെയ്ൻ നടത്തി.

ക്രൈമിയയെ റഷ്യയുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുന്ന കെർച് പാലവും റഷ്യ പിടിച്ചെടുത്ത യുക്രെയ്നിയൻ മേഖലകളുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുന്ന ചോങ്കാർ പാലവും റെയിൽവേ പാലവും യുക്രെയ്ൻ തകർക്കുകയോ താൽക്കാലികമായി തകരാറിലാക്കുകയും ചെയ്തിരുന്നു. ബ്രിട്ടനിൽനിന്നു ലഭിച്ച സ്റ്റോം ഷാഡോ മിസൈലുകളും ഡ്രോണുകളും ഉപയോഗിച്ചു നടത്തിയ ഇത്തരം ആക്രമണങ്ങൾ റഷ്യയ്ക്കു കനത്ത നാശമാണ് സമ്മാനിച്ചത്. ഡ്രോൺ ആക്രമണത്തെ തുടർന്നു ക്രൈമിയയിലെ തകർന്ന ഇന്ധന ഡിപ്പോയിൽ തീ ഉയരുന്ന ചിത്രത്തെ, ഹിന്ദു ദേവതയായ കാളിയോട് ഉപമിച്ച് യുക്രെയ്ൻ കാർട്ടൂൺ ഇറക്കിയത് ഇന്ത്യയുടെ ശക്തമായ പ്രതിഷേധത്തിനും ഇടയാക്കിയിരുന്നു.

യുക്രെയ്ന്റെ അട്ടിമറികൾക്കു റഷ്യയും ശക്തമായ തിരിച്ചടികൾ നൽകി. ലെവിവിലെ ചെർക്കസിയിൽ സംഭരിച്ചിരുന്ന യുക്രെയ്ന്റെ വൻ ആയുധശേഖരം റഷ്യ തകർത്തിരുന്നു. ബ്രിട്ടൻ നൽകിയ ഡിപ്ലീറ്റഡ് യുറേനിയമുള്ള (ശോഷണം സംഭവിച്ച യുറേനിയം) ടാങ്ക് ഷെല്ലുകൾ അടക്കമുള്ള ആയുധങ്ങൾ ഇവിടെയായിരുന്നു യുക്രെയ്ൻ ശേഖരിച്ചിരുന്നത്. ഷെല്ലുകളുടെയും ബോംബുകളുടെയും ‘തുളച്ചു കയറാനുള്ള’ ശേഷി കൂട്ടുന്നതിനാണ് ഈ യുറേനിയം ഉപയോഗിക്കുന്നത്. യുറേനിയം സംപുഷ്ടീകരണത്തിന്റെ ഉപോൽപന്നമായാണ് ഇവ ലഭിക്കുക. റേഡിയോ ആക്ടീവ് ശേഷി പക്ഷേ നഷ്ടപ്പെട്ടിട്ടുണ്ടാകില്ല. ഈ യുറേനിയം ശേഖരം ഉൾപ്പെടെ തകർന്നതിനു പിന്നാലെ ആകാശത്ത് ആണവസ്ഫോടനത്തിനു തുല്യമായ ‘കൂൺ മേഘം’ രൂപപ്പെട്ടത് ആശങ്ക പരത്തുകയും ചെയ്തു.

∙ അമിത സമ്മർദത്തിൽ യുക്രെയ്ൻ; അവസരത്തിന്റെ അവസാന വഴി

നവംബറിലെ മഞ്ഞുവീഴ്ചയ്ക്കു മുന്നേ യുദ്ധഭൂമിയിൽ കാര്യമായ നേട്ടം സൃഷ്ടിക്കണമെന്ന നാറ്റോ സമ്മർദത്തിലാണ് യുക്രെയ്ൻ. അതിനാൽ കടുത്ത ആൾനാശവും ആയുധനാശവും അവഗണിച്ച് റഷ്യൻ പ്രതിരോധനിരയിൽ വിള്ളൽ വീഴ്ത്താനുള്ള കഠിനപരിശ്രമത്തിലാണ് അവർ. ഈ കൗണ്ടർ ഒഫൻസീവിൽ നേട്ടം കൈവരിച്ചാൽ തുടർവർഷങ്ങളിൽ കൂടുതൽ സൈനിക സഹായങ്ങളും ശക്തിയേറിയ ആയുധങ്ങളും നാറ്റോ സഖ്യകക്ഷികളിൽനിന്നു യുക്രെയ്നു ലഭിക്കും. ‌

മറിച്ച്, പ്രത്യാക്രമണം പരാജയപ്പെടുകയാണെങ്കിൽ റഷ്യയുമായി വെടിനിർത്തലിനോ സമാധാനചർച്ചകൾക്കോ തുടക്കമിടാൻ യുക്രെയ്നു മേൽ സമ്മർദമേറും. ഇതു വ്യക്തമായി അറിയാവുന്ന റഷ്യ, യുക്രെയ്ന്റെ നീക്കത്തെ എന്തു വിലകൊടുത്തും തോൽപ്പിക്കാനുള്ള ശ്രമത്തിലാണ്. ഒരാഴ്ച മുൻപ് സൗദി അറേബ്യയുടെ നേതൃത്വത്തിൽ നടന്ന യുക്രെയ്ൻ സമാധാന ചർച്ചകളിൽ, പിടിച്ചെടുത്ത പ്രദേശങ്ങൾ റഷ്യൻ നിയന്ത്രണത്തിൽ നിലനിർത്തി യുക്രെയ്ന് നാറ്റോ അംഗത്വം നൽകുന്നതിനെ കുറിച്ചും ചർച്ച നടന്നിരുന്നു. ഇതിനോട് ശക്തമായ പ്രതിഷേധമാണ് യുക്രെയ്ൻ ഉയർത്തിയത്.

റഷ്യ പിടിച്ചെടുത്ത ക്രൈമിയ അടക്കമുള്ള എല്ലാ പ്രദേശങ്ങളും തിരിച്ചുകിട്ടണമെന്ന നിലപാടിലാണ് യുക്രെയ്ൻ. കൗണ്ടർ ഒഫൻസീവ് പരാജയപ്പെടുകയാണെങ്കിൽ പിടിച്ചെടുത്ത സ്ഥലങ്ങൾ റഷ്യയ്ക്കു വിട്ടുകൊടുത്തു കൊണ്ടുള്ള സമാധാനനീക്കത്തിനും സമർദമുണ്ടായേക്കാം. അതിനാൽ ഈ കൗണ്ടർ ഒഫൻസീവിൽ എടുത്തുപറയത്തക്ക നേട്ടം കൊയ്യേണ്ടത് യുക്രെയ്ന് നിലനിൽപ്പിന്റെ ആവശ്യമായി മാറിയിട്ടുണ്ട്. 

∙ ആദ്യ ലക്ഷ്യം ടോക്മാക്; ആക്രമണം തുടങ്ങി റഷ്യയും

തെക്കൻ മേഖലയിലെ സപൊറീഷ്യയിലാണ് യുക്രെയ്ൻ സേന കൂടുതൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചിരിക്കുന്നത്. ക്രൈമിയയിലേക്കുള്ള റഷ്യൻ കരമാർഗം അടയ്ക്കുകയാണ് ആത്യന്തിക ലക്ഷ്യം. ഇതിനായി അസോവ് കടൽത്തീരത്തെ മാരിയുപോൾ‌ പിടിച്ചെടുക്കണം. സപൊറീഷ്യ മേഖലയിലെ ടോക്മാക് എന്ന ചെറുനഗരം ഇതിന്റെ ഭാഗമായി ആദ്യം പിടിച്ചെടുക്കാനാണ് യുക്രെയ്ൻ ശ്രമിക്കുന്നത്. റെയിൽവേലൈനുകളുടെയും റോഡ് ശൃംഖലകളുടെയും പ്രാദേശിക ഹബാണ് ടോക്മാക്.

ടോക്മാക് പിടിച്ചെടുത്താൽ സപൊറീഷ്യ മുതൽ ഡോണെട്സ്ക് വരെയുള്ള മേഖലയിലെ റഷ്യൻ വിതരണശൃംഖല തകർക്കാൻ യുക്രെയ്നു സാധിക്കും. നിലവിൽ റോബട്ടിനെയിലും ഉറുഷെനെയിലും നിർണായകമായ നേരിയ മുന്നേറ്റം കൈവരിക്കാൻ യുക്രെയ്നു സാധിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഇതോടെ ഈ മേഖലയിലേക്കു കൂടുതൽ സൈനികരെയും ടാങ്കുകളെയും നിയോഗിച്ച് റഷ്യൻ പ്രതിരോധം തകർക്കാനും ആദ്യ പ്രതിരോധനിരയിലേക്ക് എത്താനുമുള്ള കഠിനശ്രമത്തിലാണ് അവർ.

തെക്കൻ മേഖലയിലെ യുക്രെയ്ന്റെ മുന്നേറ്റം ദുർബലപ്പെടുത്താൻ വടക്കൻ യുക്രെയ്നിലുള്ള ഖാർക്കീവ് മേഖലയിലെ കുപ്യാൻസ്ക്, ലീമാൻ നഗരങ്ങൾക്കു നേരെ റഷ്യ ആക്രമണം തുടങ്ങിയിട്ടുണ്ട്. ഈ മേഖലയിൽ യുക്രെയ്ന്റെ ആദ്യ പ്രതിരോധനിര തകർത്ത റഷ്യ, കാര്യമായ സൈനികമുന്നേറ്റവും തുടങ്ങി. ഇതോടെ മേഖലയിലെ ജനങ്ങളെ യുക്രെയ്ൻ ഒഴിപ്പിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുകയാണ്. കൂടാതെ റഷ്യൻ സൈനികനീക്കം തടയാൻ ക്ലിഷീവ്കയിലും ഡോണെക്ട്സ് മേഖലയിലും വിന്യസിച്ച ചില സൈനിക ബ്രിഗേഡുകളെ വടക്കൻ മേഖലയിലേക്കു നീക്കാനും യുക്രെയ്ൻ നിർബന്ധിതരായിട്ടുണ്ട്. ഫലത്തിൽ യുക്രെയ്ൻ പ്രത്യാക്രമണം റഷ്യൻ ആക്രമണമായി മാറുന്ന കാഴ്ചകൾക്കാണ് യുദ്ധഭൂമി സാക്ഷ്യം വഹിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്നത്.

കുപ്യാൻസ്ക് മേഖലയിലെ റഷ്യൻ മുന്നേറ്റം തുടരുന്നത് തടയാൻ നിപ്രോ മുറിച്ചുകടന്ന് കിഴക്കൻ ഖേഴ്സണിൽ യുക്രെയ്ൻ സൈനികർ താവളമടിച്ചു തുടങ്ങിയത് റഷ്യൻ പ്രതിരോധത്തിനും പ്രതിസന്ധി സൃഷ്ടിക്കുന്നുണ്ട്. കഖോവ്ക അണക്കെട്ടിന്റെ തകർച്ചയോടെ ഈ മേഖലയിലെ റഷ്യൻ പ്രതിരോധ സംവിധാനങ്ങൾ ഏറെക്കുറെ തകർന്നിരുന്നു. കൂടാതെ ഖേഴ്സണിന്റെ മറുകരയിലുള്ള യുക്രെയ്ൻ നിയന്ത്രിത മേഖലകൾ റഷ്യൻ പ്രദേശങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് ഉയർന്നവയാണ്. അതിനാൽ ഉയരത്തിന്റെ ആനുകൂല്യം മുതലാക്കി റഷ്യൻ പ്രതിരോധനിരയ്ക്കു നേർക്ക് യുക്രെയ്ൻ കനത്ത ആർട്ടിലറി ആക്രമണം (തോക്കും പീരങ്കികളും മോർട്ടാറുകളുമെല്ലാം ഉപയോഗിച്ചുള്ള ആക്രമണം) നടത്തുന്നുണ്ട്.

∙ യുക്രെയ്ൻ സൈനികർ കടക്കേണ്ടത് രാവണൻ കോട്ട

റഷ്യൻ പ്രതിരോധം എങ്ങനെ തകർക്കും എന്നതാണ് യുക്രെയ്ൻ നേരിടുന്ന ഏറ്റവും വലിയ പ്രതിസന്ധി. മേഖലയിൽ ഒരു വർഷത്തിലേറെയായി ആധിപത്യം പുലർത്തുന്ന റഷ്യ, സപൊറീഷ്യ മുതൽ റഷ്യൻ പ്രവിശ്യയായ ബെൽഗരഡ് വരെ ആയിരം കിലോമീറ്ററോളം നീളത്തിലാണ് പ്രതിരോധനിര ഒരുക്കിയിട്ടുള്ളത്. ഈ മേഖലയിൽ ലക്ഷക്കണക്കിനു മൈനുകളും റഷ്യൻ സൈന്യം വിതറിയിട്ടുണ്ട്. ചുരുങ്ങിയത് മൂന്നും ചിലയിടങ്ങളിൽ അഞ്ചും നിര വരെ നീളുന്നതാണ് റഷ്യയുടെ പ്രതിരോധ സന്നാഹങ്ങൾ.

സീറോ ലൈൻ എന്ന ഫോർവേഡ് പോസ്റ്റുകൾക്ക് ഏതാണ്ട് 10 കിലോമീറ്റർ ഉള്ളിലായാണ് റഷ്യയുടെ ഒന്നാമത്തെ പ്രതിരോധനിര തുടങ്ങുന്നത്. ഏറ്റവും മുന്നിൽ യുദ്ധടാങ്കുകളെ തടയാനുള്ള ആന്റി ടാങ്ക് ഡിച്ചസ് എന്നറിയപ്പെടുന്ന ആഴമേറിയ കിടങ്ങുകൾ. പിന്നിൽ ഡ്രാഗൺ ടീത്ത് എന്നറിയപ്പെടുന്ന കോൺക്രീറ്റ് പിരമിഡുകളാണ്. ഇതിനും പിന്നിൽ സിഗ്സാഗ് രീതിയിൽ നിർമിച്ചിട്ടുള്ള ട്രഞ്ചുകളുടെ ശൃംഖല. പ്രതിരോധനിരകൾക്കിടയിലുള്ള സ്ഥലങ്ങളിൽ മൈനുകളും മുള്ളുവേലികളും ഒരുക്കിയിട്ടുണ്ട്. റഷ്യയുടെ ഈ പ്രതിരോധകോട്ട ബഹിരാകാശത്തിൽനിന്നു പോലും ദൃശ്യമാണ്.

ഇവയ്ക്കു പിന്നിലായി റോഡുകളിലും റെയിൽവേ സ്റ്റേഷനുകളിലും പാടശേഖരങ്ങളിലും എന്തിന് ക്രൈമിയയിലെ ബീച്ചുകളിൽ പോലും റഷ്യ ട്രഞ്ച് ശൃംഖല തീർത്തിട്ടുണ്ട്. ഇവയിൽ സൈനികർക്കു ദീർഘകാലം കഴിയാനുള്ള ഷെൽറ്ററുകളും നിർമിച്ചിട്ടുണ്ട്. ചുരുങ്ങിയത് ഇത്തരത്തിലുള്ള മൂന്നു പ്രതിരോധ നിരകൾ മറികടന്നാൽ മാത്രമേ ക്രൈമിയയിലേക്കുള്ള കരമാർഗം അടയ്ക്കുകയെന്ന യുക്രെയ്ൻ ലക്ഷ്യം നിറവേറൂ.

എന്നാൽ കൗണ്ടർ ഒഫൻസീവ് തുടങ്ങിയിട്ടു രണ്ടര മാസം പിന്നിട്ടിട്ടും ഇത്തരത്തിലുള്ള ഒന്നാം പ്രതിരോധ നിരയുടെ അടുത്തു പോലും എത്താൻ യുക്രെയ്ൻ സൈന്യത്തിനു സാധിച്ചിട്ടില്ലെന്നറിയുമ്പോഴാണ് റഷ്യയുടെ പ്രതിരോധനിരയുടെ ആഴം മനസ്സിലാകുക. റഷ്യയുടെ ഒന്നാം പ്രതിരോധനിര തകർക്കാൻ ലക്ഷ്യമിട്ട് യുക്രെയ്ൻ സമാഹരിച്ച മൈൻ ക്ലിയറിങ്, മൈൻ സീപ്പിങ് മെഷീനുകളിൽ പകുതിയിലേറെ ഫോർവേഡ് പോസ്റ്റുകൾക്കു സമീപത്തെ മൈൻ ഫീൽഡുകളിൽ വച്ചുതന്നെ തകർത്തതായാണ് റഷ്യയുടെ അവകാശവാദം.

∙ റോന്തുചുറ്റി ടാങ്ക് കില്ലിങ് സംഘങ്ങൾ; കെണിയൊരുക്കി റഷ്യ

സീറോ കോൺടാക്ട് ലൈനിനും ഒന്നാം പ്രതിരോധനിരയ്ക്കും ഇടയിൽ ഒട്ടേറെ സൈനിക സംഘങ്ങളെ റഷ്യ നിയോഗിച്ചിട്ടുണ്ട്. അതിവേഗം നീങ്ങുന്ന ഇത്തരം ഹൈമൊബിലിറ്റി സൈനിക സംഘങ്ങളാണ് നിലവിൽ യുക്രെയ്ന് കടുത്ത തലവേദന സൃഷ്ടിക്കുന്നത്. സീറോ കോൺടാക്ട് ലൈൻ മറികടന്നു റഷ്യൻ മേഖലയിലേക്കു മുന്നേറാൻ ശ്രമിക്കുന്ന യുക്രെയ്നിന്റെ സൈനിക വ്യൂഹങ്ങൾക്കെതിരെ ടാങ്ക്‌വേധ മിസൈലായ കോർണെറ്റ് ഉപയോഗിച്ച് ആക്രമണം നടത്തുന്ന റഷ്യൻ ഹൈമൊബിലിറ്റി ടാങ്ക് കില്ലിങ് സംഘങ്ങൾ, ആദ്യഘട്ട പ്രതിരോധത്തിനു ശേഷം പിന്നിലെ സുരക്ഷിത താവളങ്ങളിലേക്കു മാറും.

പിന്നാലെ യുദ്ധഭൂമിയിലെ ഉയർന്ന പ്രദേശങ്ങളിലുള്ള നെസ്റ്റ് എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഒളിയിടങ്ങളിൽ നിലയുറപ്പിച്ചിട്ടുള്ള റഷ്യൻ സൈനികർ യുക്രെയ്ന്റെ സേനാ നീക്കങ്ങളെ നിരീക്ഷിക്കുകയും അവരെ ആക്രമിച്ച് നേരത്തേ തയാറാക്കിയിട്ടുള്ള മൈൻഫീൽഡുകളിലേക്കു വഴിതിരിച്ചുവിടുകയും ചെയ്യും. മൈൻ ഫീൽഡുകളിൽ പ്രവേശിക്കുന്ന യുക്രെയ്നിയൻ സൈനിക വാഹനങ്ങളെ ഡ്രോണുകളുടെ സഹായത്തോടെ നിരീക്ഷിക്കുന്ന റഷ്യ, ലക്ഷ്യം തെറ്റാതെയുള്ള പീരങ്കി ആക്രമണത്തിലൂടെ അവയെ തകർക്കും. ഈ ബഹളങ്ങൾക്കിടയിൽ മൈൻ ഫീൽഡുകളിൽ കയറുന്ന കവചിത വാഹനങ്ങൾ പൂർണമായും തകരുകയോ ഉപയോഗരഹിതമാകുകയോ ചെയ്യും.