രഹസ്യ വഴിയിലൂടെ സർവനാശം, ‘നെടുങ്കോട്ട’ വീണു: ചരിത്രത്തിലെ വലിയ സൈനികാഭ്യാസത്തിന് നാറ്റോ, മഴ കഴിഞ്ഞാൽ മഹായുദ്ധം?

യുക്രെയ്നിന്റെ കോൺക്രീറ്റ് ബങ്കറുകളെയും ട്രഞ്ചുകളെയും നേരിട്ടു ഭേദിക്കാനാകില്ലെന്നു തിരിച്ചറിഞ്ഞ റഷ്യൻ സൈന്യം പലയിടത്തും തുരങ്കങ്ങൾ നിർമിച്ചു യുക്രെയ്നിയൻ പ്രതിരോധ നിരകളെ ബൈപാസ് ചെയ്യുകയായിരുന്നു. കൂടാതെ സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ കാലത്തു നിർമിക്കുകയും പിന്നീട് ഉപേക്ഷിക്കപ്പെടുകയും ചെയ്ത ഒരു പൈപ്‌ലൈനിലൂടെ അപ്രതീക്ഷിതമായി റഷ്യൻ സേന അവ്ദിവ്കയുടെ നഗരമധ്യത്തിലെ ജനവാസ മേഖലകളിലേക്കും എത്തി. ഇത്രവേഗത്തിൽ റഷ്യൻ സൈന്യത്തിന്റെ മുന്നേറ്റം പ്രതീക്ഷിക്കാതെയിരുന്ന യുക്രെയ്നിന്റെ പ്രതിരോധ നിരകൾ ഇതോടെ തകർന്നടിഞ്ഞു.

ഫെബ്രുവരി ആദ്യ ആഴ്ച അവ്ദിവ്കയുടെ നഗരമധ്യത്തിൽ സാന്നിധ്യമറിയിച്ച റഷ്യൻ സേന, ഫെബ്രുവരി 13നു നഗരത്തെ രണ്ടായി പിളർന്നു പ്രധാന സപ്ലൈ റോഡിന്റെ നിയന്ത്രണം പിടിച്ചെടുത്തിരുന്നു. ഇതോടെ അവ്ദിവ്ക നഗരത്തിന്റെ പ്രധാന പ്രതിരോധ കേന്ദ്രങ്ങളായ കോക്ക് പ്ലാന്റും നഗരത്തിലെ സിറ്റാഡൽ മേഖലയും (നഗരത്തിന്റെ ഏറ്റവും ശക്തിദുർഗമായ കോട്ടപോലുള്ള കെട്ടിട സമുച്ചയം) തമ്മിലുള്ള ബന്ധം മുറിഞ്ഞു. ടണലുകളും ബങ്കറുകളും മതിയായ ആയുധശേഖരവുമുള്ള കോക്ക് പ്ലാന്റിനെ ഒഴിവാക്കി സിറ്റാഡൽ മേഖലയിലൂടെ നഗരത്തെ പൂർണമായി ചുറ്റിവളയാൻ റഷ്യൻ സേന ഒരുക്കം തുടങ്ങിയതോടെ യുക്രെയ്ൻ അപകടം മണത്തു.

∙ പരുക്കേറ്റവരെ ഉപേക്ഷിച്ച് യുക്രെയ്ൻ പിന്മാറ്റം

അവ്ദിവ്കയിൽ തമ്പടിച്ചിരുന്ന യുക്രെയ്ൻ സൈനികർ വലിയ ആത്മവിശ്വാസത്തിലായിരുന്നു. കോൺക്രീറ്റ് ബങ്കറുകളും ട്രഞ്ചുകളുമുള്ള അവ്ദിവ്കയിൽ റഷ്യൻ സൈന്യം ഇത്രവേഗം കടന്നുകയറുമെന്ന് അവർ ഒരിക്കലും പ്രതീക്ഷിച്ചിരുന്നില്ല. എന്നാൽ കണക്കൂകൂട്ടലുകളെല്ലാം തെറ്റിച്ച റഷ്യൻ സൈന്യം അതിവേഗം നഗരഹൃദയത്തിലെത്തിയതോടെ തന്ത്രപ്രധാനമായ വളയൽ ഭയന്നു യുക്രെയ്ൻ സൈന്യം പലയിടത്തു നിന്നും പിന്മാറിത്തുടങ്ങിയിരുന്നു. നഗരത്തിന്റെ ശക്തികേന്ദ്രങ്ങൾ ഒന്നൊന്നായി പിടിച്ചെടുത്ത റഷ്യൻ സേന യുക്രെയ്ൻ സൈനികർക്ക് കീഴടങ്ങാൻ അന്ത്യശാസനവും നൽകിയിരുന്നു.

എന്നാൽ റഷ്യൻ അന്ത്യശാസനം തള്ളിയ യുക്രെയ്ൻ സൈനിക മേധാവി ജനറൽ ഓലെസ്കാൻഡർ സിർക്സി അവ്ദിവ്കയിൽ പ്രതിരോധം ശക്തമാക്കാനാണ് ആദ്യഘട്ടത്തിൽ ഉത്തരവിട്ടത്. ഇതിനെതിരെ സൈനികർക്കിടയിലും യുദ്ധതന്ത്രജ്ഞർക്കിടയിലും കടുത്ത പ്രതിഷേധം ഉയർന്നതോടെ സൈനികർക്ക് സുരക്ഷിതമായി പിന്മാറാനുള്ള വഴി കണ്ടെത്താനായി യുക്രെയ്ൻ സൈന്യത്തിലെ ഏറ്റവും പരിചയസമ്പന്നരായ തേർഡ് അസോൾട്ട് ബ്രിഗേഡിനെ (അസോവ് ബറ്റാലിയൻ) ബാഖ്മുത് മേഖലയിൽ നിന്ന് അവ്ദിവ്കയിലേക്കു സിർക്സി പുനർവിന്യസിച്ചിരുന്നു.

നഗരമധ്യത്തിൽ കടന്നുകയറിയ റഷ്യൻ സേനയുടെ മിന്നൽ മുന്നേറ്റത്തിൽ പ്രധാന സപ്ലൈ റോഡിന്റെ നിയന്ത്രണം യുക്രെയ്നിനു നഷ്ടമായിരുന്നു. ഇതോടെ ഒരേയൊരു മൺറോഡ് മാത്രമായിരുന്നു യുക്രെയ്നിന്റെ നിയന്ത്രണത്തിലുണ്ടായിരുന്നത്. ഇതിലൂടെ വേണ്ടിയിരുന്നു നഗരത്തിൽ തമ്പടിച്ചിരിക്കുന്ന സൈനികർക്ക് ആയുധങ്ങളും ഇന്ധനവും ഭക്ഷണവും എത്തിക്കേണ്ടിയിരുന്നത്. കൂടാതെ നഗരത്തിൽ നിന്നു പിന്മാറണമെങ്കിലും ഈ റോഡ് മാത്രമായിരുന്നു യുക്രെയ്നിന്റെ ഏക ആശ്രയം. കൂടാതെ മഞ്ഞും മഴയും ശക്തമായതോടെ ഈ റോഡിലൂടെയുള്ള സൈനിക നീക്കങ്ങളും പ്രതിസന്ധിയിലായിരുന്നു. ഇതോടെ നഗരത്തിൽ നിന്നു പിന്മാറാൻ ഫെബ്രുവരി 17നു യുക്രെയ്ൻ തീരുമാനിക്കുകയായിരുന്നു.

എണ്ണായിരത്തിലധികം സൈനികരെയാണ് അവ്ദിവ്കയുടെ പ്രതിരോധത്തിനായി യുക്രെയ്ൻ നിയോഗിച്ചിരുന്നത്. ഇതിൽ 4500 സൈനികരും പടിഞ്ഞാറൻ മേഖലയിലെ കോക്ക് പ്ലാന്റിലായിരുന്നു തമ്പടിച്ചിരുന്നത്. നഗരത്തിന്റെ വിവിധ മേഖലകളിലായി 3500 സൈനികരുമുണ്ടായിരുന്നു. കോക്ക് പ്ലാന്റിലെ യുക്രെയ്ൻ സൈനികർക്ക് പിന്മാറാൻ മറ്റു വഴികളുണ്ടായിരുന്നെങ്കിലും നഗരത്തിൽ കുടുങ്ങിയ സൈനിക‍ർക്ക് മൺറോഡ് മാത്രമായിരുന്നു ബാക്കിയുണ്ടായിരുന്നത്. കൂടാതെ റോഡിന്റെ രണ്ടു ഭാഗങ്ങളും റഷ്യൻ പീരങ്കികളുടെ ആക്രമണ പരിധിയിലുമായിരുന്നു.

ഇതോടെ പലസമയത്ത് ചെറുസംഘങ്ങളായി കാൽനടയായും ചെറുസൈനിക വാഹനങ്ങളിലായും നഗരം വിട്ട യുക്രെയ്ൻ സൈനികർ പരുക്കേറ്റവരെ നഗരത്തിലുപേക്ഷിച്ചിട്ടാണ് പിന്മാറിയത്. മതിയായ വാഹനസൗകര്യമില്ലാത്തതിനാൽ പരുക്കേറ്റവരെ ഒഴിപ്പിക്കുക ദുഷ്കരമായതിനാലാണ് യുക്രെയ്ൻ ഇത്തരമൊരു കടുത്ത തീരുമാനം എടുത്തത്. പെട്ടെന്നുള്ള പിന്മാറ്റത്തിൽ ഒട്ടേറെ യുക്രെയ്ൻ സൈനികർ അവ്ദിവക നഗരത്തിൽ ഒറ്റപ്പെട്ടു കുടുങ്ങിപ്പോയിട്ടുണ്ട്. ഇവരെയെല്ലാം യുദ്ധത്തടവുകാരായി റഷ്യൻ സേന പിടികൂടിക്കൊണ്ടിരിക്കുകയാണ്. കൂടാതെ ഒട്ടേറെ സൈനിക ഉപകരണങ്ങളും ആയുധങ്ങളും അവ്ദിവ്കയിൽ ഉപേക്ഷിച്ചാണ് യുക്രെയ്ൻ സേന പിന്മാറിയത്.

∙ സൈന്യം വരാൻ ഒളിച്ചു കഴിഞ്ഞ 10 വർഷം

‘ഗേറ്റ് വേ ഓഫ് ഡോൺബാസ്’ എന്നാണ് അവ്ദിവ്ക നഗരം അറിയപ്പെടുന്നത്. ഡോണെറ്റ്സ്ക് മേഖലയിലെ പ്രധാന നഗരമായ ഡോൺബാസിൽ നിന്നു 15 കിലോമീറ്റർ മാത്രം ദൂരെയാണ് അവ്ദിവ്കയുടെ സ്ഥാനം. 2014ൽ ഡോൺബാസ് നഗരം പിടിച്ചെടുത്ത റഷ്യൻ വിമതരിൽ നിന്നു യുക്രെയ്ൻ സേന തിരിച്ചു പിടിച്ചു സുരക്ഷിതമാക്കിയ നഗരമാണ് അവ്ദിവ്ക. കൂടാതെ ഡോൺബാസിലെ റഷ്യൻ വിമതർക്കു നേരെ അവ്ദിവ്കയിൽ നിന്നു റോക്കറ്റ്, മോട്ടർ ആക്രമണങ്ങളും യുക്രെയ്ൻ പതിവാക്കിയിരുന്നു. അവ്ദിവ്ക പിടിച്ചെടുത്തതോടെ ഈ ആക്രമണങ്ങൾക്ക് അറുതിവരുമെന്നാണ് റഷ്യയുടെ പ്രതീക്ഷ.

കൂടാതെ ഡോൺബാസ് നഗരം യുക്രെയ്ൻ ആക്രമണത്തിൽ നിന്നു സുരക്ഷിതമാക്കിയാൽ റഷ്യയുടെ തുടർ സൈനിക നീക്കങ്ങൾക്കുള്ള ലോജിസ്റ്റിക് ഹബാക്കി (സൈനിക ചരുക്കു നീക്ക കേന്ദ്രം) മാറ്റാനും സാധിക്കും. ഡോണെറ്റ്സ്ക് മേഖലയിലൂടെ റഷ്യ പുതുതായി നിർമിച്ചു കൊണ്ടിരിക്കുന്ന റെയിൽവേ ലൈൻ കൂടി പൂർത്തിയാകുന്നതോടെ യുക്രെയ്നിനു നേ‍ർക്കുള്ള റഷ്യൻ ആക്രമണങ്ങളുടെ പ്രധാന ലോഞ്ചിങ് പാഡായി ഡോൺബാസ് മേഖല മാറും. യുദ്ധത്തിനു മുൻപ് 32,000 പേർ വസിച്ചിരുന്ന അവ്ദിവ്കയിൽ വെറും ആയിരം പേർ മാത്രമായിരുന്നു യുദ്ധത്തിന്റെ അവസാനഘട്ടത്തിലുണ്ടായിരുന്നത്.

മറ്റുള്ളവർ ആക്രമണം ഭയന്ന് ഒഴിഞ്ഞുപോയപ്പോഴും റഷ്യൻ വംശജരായ ഇവർ റഷ്യയോട് ചേരാനാണു കടുത്ത പോരാട്ടത്തെ അതിജീവിച്ചു കെട്ടിടങ്ങളുടെ ബങ്കറുകളിലും സെല്ലാറുകളിലുമായി 10 വർഷമായി അവ്ദിവ്കയിൽ പിടിച്ചു നിന്നത്. നഗരത്തിന്റെ ജനവാസ മേഖലയിൽ എത്തിയ റഷ്യൻ സേന ഇവരെ സുരക്ഷിതമായി റഷ്യൻ നിയന്ത്രിത പ്രദേശത്തേക്കു നീക്കാനായി ആക്രമണം ഏതാനും ദിവസങ്ങൾ നിർത്തിവയ്ക്കുക പോലും ചെയ്തിരുന്നു.

∙ അട്ടിമറി ഭയന്ന് സലൂഷ്നി പുറത്ത്

യുദ്ധഭൂമിയിൽ കടുത്ത തിരിച്ചടി നേരിടുമ്പോഴും യുക്രെയ്നിൽ അധികാരതർക്കം രൂക്ഷമാകുന്നതായാണ് റിപ്പോർട്ട്. അധികാരങ്ങളെല്ലാം തന്നിലേക്കു കേന്ദ്രീകരിച്ചതോടെ പ്രസിഡന്റ് വൊളോഡിമിർ സെലെൻസ്കി ഏകാധിപതിയായി മാറുന്നുവെന്നാണ് സെലെൻസ്കിയോട് എതിർപ്പുള്ളവർ പറയുന്നത്. 2022ൽ റഷ്യ പ്രത്യേക സൈനിക നടപടി തുടങ്ങിയതു മുതൽ യുക്രെയ്നിൽ സൈനിക നിയമം പ്രഖ്യാപിക്കപ്പെട്ടതാണ്. നിയമപ്രകാരം പ്രസിഡന്റ് വൊളോഡിമിർ സെലെൻസ്കിയാണ് രാജ്യത്തെ പരമാധികാരി. കണക്കുകൾ പ്രകാരം ഈ മാർച്ചിൽ യുക്രെയ്നിൽ പൊതുതിരഞ്ഞെടുപ്പ് നടക്കേണ്ടതായിരുന്നു. എന്നാൽ രാജ്യത്തെ യുദ്ധാന്തരീക്ഷം കണക്കിലെടുത്ത് പ്രസിഡന്റ് സെലെൻസ്കി തിരഞ്ഞെടുപ്പ് അനിശ്ചിതകാലത്തേക്ക് നീട്ടിവച്ചു.