വനവിസ്തൃതി 9,846 ച.കിലോമീറ്ററിൽനിന്ന് 11,520 ച.കിലോമീറ്ററിലേക്ക്: മാറ്റങ്ങൾക്ക് സാക്ഷ്യം വഹിച്ച് കേരളത്തിലെ വനമേഖല

അടുത്ത കാലത്തായി, വനം കയ്യേറ്റം എന്ന വിഷയം ശ്രദ്ധ നേടിയത് വന്യമൃഗങ്ങൾ ജനവാസ മേഖലകളിലേക്ക് കയറുന്നതുമായി ബന്ധപ്പെട്ടാണ്. അരിക്കൊമ്പൻ ആന ഉൾപ്പെട്ട സംഭവവും കാട്ടുപോത്തിന്റെ ആക്രമണത്തിൽ ഒരേ ദിവസം മൂന്നു പേർ കൊല്ലപ്പെട്ടതും ആശങ്കകൾ വർധിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്. എങ്കിലും, പലപ്പോഴും കണ്ണിൽപ്പെടാതെ പോകുന്ന യഥാർഥ കയ്യേറ്റക്കാരെക്കുറിച്ച് അന്വേഷിക്കുകയെന്നത് നിർണായകമാണ്. 

കേരളത്തിലെ വനങ്ങളുടെ തോത്

കേരളത്തിലെ വനപ്രദേശം 11,520 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്ററിലധികം വ്യാപിച്ചുകിടക്കുന്നു. 1,152 ചതുരങ്ങളുള്ള ഒരു ഗ്രിഡ് പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു, ഓരോ ചതുരവും 10 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്ററിന് തുല്യമാണ്. ഈ വിശകലനം രണ്ട് പ്രാഥമിക വിവര സ്രോതസുകളെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണ്. 2021 മുതലുള്ള ഏറ്റവും പുതിയ ഡാറ്റയോടെ 2009 മുതൽ ഓൺലൈനിൽ ലഭ്യമായ സംസ്ഥാന സർക്കാർ പ്രസിദ്ധീകരിക്കുന്ന വാർഷിക കേരള ഫോറസ്റ്റ് സ്റ്റാറ്റിസ്റ്റിക്സ് ആണ് ആദ്യ ഉറവിടം. ഈ രേഖ വനപ്രദേശത്തെയും അതിന്റെ ഘടകങ്ങളെയും കുറിച്ചുള്ള സമഗ്രമായ വിശദാംശങ്ങൾ നൽകുന്നു. രണ്ടാമത്തെ ഉറവിടം 1959ൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ച കേരള ഗവൺമെന്റ് ഇക്കണോമിക് റിവ്യൂ ആണ്. അതിൽ കേരള സംസ്ഥാന രൂപീകരണത്തിനു മുമ്പുള്ള വനമേഖലയെക്കുറിച്ചുള്ള വിവരങ്ങളുണ്ട്.

ചരിത്രം

കേരളത്തിലെ വനമേഖല വർഷങ്ങളായി മാറ്റങ്ങൾക്ക് സാക്ഷ്യം വഹിച്ചു. 1954ൽ വനവിസ്തൃതി 9,846 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്ററായി രേഖപ്പെടുത്തി. 2009 ആയപ്പോഴേക്കും ഇത് 11,309 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്ററായി വളർന്നു. 2021ലെ ഏറ്റവും പുതിയ കണക്കുകൾ 11,525 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്ററായി വർധിച്ചതായി വെളിപ്പെടുത്തുന്നു.

നഷ്ടപരിഹാരം നൽകാതെ കർഷകരിൽനിന്നും മറ്റും സർക്കാർ ഏറ്റെടുത്ത കൃഷിഭൂമിയാണ് നിക്ഷിപ്ത വനങ്ങൾ. ഈ ഭൂമി കർഷകർക്കും കർഷകത്തൊഴിലാളികൾക്കും പുനർവിതരണം ചെയ്യാൻ ഉദ്ദേശിച്ചുള്ളതാണ്, പകരം വനങ്ങളാക്കി മാറ്റി. കൃഷിഭൂമിയിൽ സർക്കാർ നടത്തുന്ന ഒരുതരം കയ്യേറ്റത്തെയാണ് ഈ സമ്പ്രദായം സൂചിപ്പിക്കുന്നത്. പ്രകൃതിദത്തമായ സസ്യങ്ങളുള്ള സ്വകാര്യ ഉടമസ്ഥതയിലുള്ള കൃഷിഭൂമികൾ ഏറ്റെടുക്കാൻ സർക്കാരിനെ അനുവദിക്കുന്ന 2003ൽ നടപ്പിലാക്കിയ കരിനിയമമാണ് പരിസ്ഥിതി ലോലമായ ഭൂമി (EFL). വനങ്ങളാൽ ചുറ്റപ്പെട്ടതോ, വനത്തോട് ചേർന്നതോ  ആയ ഈ ഭൂമി നഷ്ടപരിഹാരം കൂടാതെ സർക്കാർ  ഏറ്റെടുക്കുന്നു. ഇഎഫ്എൽ പ്രകാരം ഇത്തരം കൃഷിഭൂമി വനമാക്കി മാറ്റുന്നത് സർക്കാരിന്റെ മറ്റൊരു കയ്യേറ്റമാണ്.

വനഭൂമിയുടെ വിനിയോഗം

വനഭൂമിയുടെ ഗണ്യമായ ഒരു ഭാഗം വിവിധ ആവശ്യങ്ങൾക്കായി സർക്കാർ നിശ്ചയിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഗ്രിഡിലെ ചുവന്ന പ്രദേശം സർക്കാർ തോട്ടത്തെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു. 2009ൽ 1,447 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്റർ  ആയിരുന്നത് ഇപ്പോൾ 1,562 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്ററായി വികസിച്ചു. തേക്ക്, യൂക്കാലിപ്റ്റസ്, അക്കേഷ്യ എന്നിവയുൾപ്പെടെയുള്ള ഈ തോട്ടങ്ങൾ വരുമാനം ഉണ്ടാക്കുന്നതിനുള്ളതാണ്. മാത്രമല്ല, അവ വന്യജീവികൾക്ക് അനുകൂലമായ ആവാസ വ്യവസ്ഥ നൽകുന്നില്ല. കൂടാതെ, കാർഷിക ഭൂമിയുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ അവയ്ക്ക് വൈവിധ്യം കുറവാണ്. 2021ൽ, ഈ തോട്ടങ്ങളിൽ നിന്ന് ലഭിച്ച വരുമാനം ഏകദേശം 255 കോടി രൂപയായിരുന്നു. ഇത് കേരളത്തിന്റെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ ഒരു പ്രധാന സംഭാവനയായി മാറി. കേരള ഇൻഡിപെൻഡന്റ് ഫാർമേഴ്‌സ് അസോസിയേഷൻ (കിഫ) ഈ വനഭൂമി കയ്യേറ്റത്തെ എതിർക്കുകയും ഈ തോട്ടങ്ങളെ ശാസ്ത്രീയമായി പ്രകൃതിദത്ത വനങ്ങളാക്കി മാറ്റണമെന്ന് വാദിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. എങ്കിലും, ഈ പരിവർത്തനം മൊത്തം വനമേഖലയുടെ 13% മാത്രമായതിനാൽ വന്യമൃഗങ്ങളുടെ ആക്രമണം കുറയ്ക്കുന്നതിൽ അതിന്റെ സ്വാധീനം വളരെ കുറവായിരിക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. കൂടാതെ, 99 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്റർ വനഭൂമി മറ്റ് സർക്കാർ ഏജൻസികളുടെ വനേതര ഉപയോഗത്തിനായി സർക്കാർ വകമാറ്റിയിട്ടുണ്ട്. ഇത് വനഭൂമിയിൽ കൂടുതൽ കൈയേറ്റം സൂചിപ്പിക്കുന്നു.

സ്വകാര്യ കയ്യേറ്റങ്ങളും നിയമപ്രശ്നങ്ങളും

സർക്കാർ അവകാശപ്പെടുന്നതുപോലെ വനഭൂമിയിലെ സ്വകാര്യ കയ്യേറ്റങ്ങൾ 2009ൽ 68 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്ററിൽ നിന്ന് 2021ൽ 50 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്ററായി കുറഞ്ഞു (ഗ്രിഡിൽ പർപ്പിൾ നിറത്തിൽ ചിത്രീകരിച്ചിരിക്കുന്നു). 2021ൽ വയനാട്ടിലെ കൃഷിഭൂമി നിക്ഷിപ്ത വനങ്ങളായി വിജ്ഞാപനം ചെയ്തതാണ് ശ്രദ്ധേയമായ ഒരു കേസ്. ഈ ഭൂമി പരമ്പരാഗതമായി കൈവശം വച്ചിരുന്നത് നിയമപരമായ പട്ടയമുൾപ്പെടെ രേഖകളുള്ള കർഷകരാണ്. തൽഫലമായി, ഈ അനീതിക്കെതിരെ കർഷകർ നിയമനടപടിയിലേക്ക് നീങ്ങി. 50 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്ററിന്റെ ഒരു പ്രധാന ഭാഗം ഇതുപോലെ വ്യവഹാരത്തിന് കീഴിലുള്ള വനഭൂമിയാണ്.

ചില കയ്യേറ്റങ്ങളിൽ സ്വകാര്യവ്യക്തികൾ വനംവകുപ്പ് ഉദ്യോഗസ്ഥരുമായി ഒത്തുകളിച്ച് അവിഹിത മാർഗങ്ങളിലൂടെ ഇടപെടുമെങ്കിലും യഥാർഥ കർഷകർ വനം കയ്യേറ്റങ്ങളെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നില്ല. സംരക്ഷിത വനങ്ങളിലോ ദേശീയ ഉദ്യാനങ്ങളിലോ വന്യജീവി സങ്കേതങ്ങളിലോ ഉണ്ടാകുന്ന ഏതെങ്കിലും കയ്യേറ്റങ്ങൾ വനാവകാശ നിയമപ്രകാരം വനവാസികളുടെ അവകാശങ്ങളിൽ വിട്ടുവീഴ്ച ചെയ്യാതെ പരിഹരിക്കണമെന്ന് കിഫ ഉറപ്പിച്ചു പറയുന്നു. വ്യവഹാരത്തിന് കീഴിലുള്ള ഭൂമി ഉൾപ്പെടെ മൊത്തം കയ്യേറ്റ പ്രദേശം 0.5% ൽ താഴെ മാത്രമാണെന്നത് ശ്രദ്ധിക്കേണ്ടതാണ്. അതിനാൽ, വന്യമൃഗങ്ങൾ ജനവാസ മേഖലകളിൽ പ്രവേശിക്കുന്നതിന്റെ പ്രാഥമിക കാരണമായി ഈ ചെറിയ അംശം കണക്കാക്കുന്നത് ശാസ്ത്രീയമായി ശരിയല്ല. ചുരുക്കത്തിൽ, സർക്കാർ നടത്തുന്ന സംരംഭങ്ങളും സ്വകാര്യ കയ്യേറ്റങ്ങളും തിരിച്ചറിഞ്ഞുകൊണ്ട്, വനവാസികളുടെയും കർഷകരുടെയും അവകാശങ്ങൾ സംരക്ഷിക്കുന്നതിനൊപ്പം മനുഷ്യ-വന്യജീവി സംഘർഷങ്ങൾ പരിഹരിക്കുന്നതിന് സമഗ്രമായ സമീപനം ആവശ്യമാണ്.