നാടകമെഴുതുന്ന കവി, നൊബേലിന്റെ നിറവിൽ 'യോൻ ഫോസെ' എന്ന അന്വേഷകൻ

ഇന്ന് ജീവിച്ചിരിക്കുന്ന ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട നോർവീജിയൻ എഴുത്തുകാരിൽ ഒരാളാണ് യോൻ ഫോസെ. കാവ്യാത്മകമായ ഗദ്യ രചനകൾക്കും മനുഷ്യാവസ്ഥയെക്കുറിച്ചുള്ള ആഴത്തിലുള്ള ഉൾക്കാഴ്ചകൾക്കും  പ്രശസ്തനായ ഫോസെയ്ക്ക് 2023–ലെ സാഹിത്യത്തിനുള്ള നൊബേൽ സമ്മാനം നൽകികൊണ്ട് നോബൽ കമ്മിറ്റി നിരീക്ഷിച്ചത്, ഫോസെ "തന്റെ നോർവീജിയൻ പശ്ചാത്തലത്തിന്റെ സ്വഭാവത്തിലും ഭാഷയിലും വേരൂന്നിയ രചനകളാണ്" അദ്ദേഹത്തിന്റേത് എന്നാണ്.

1959-ൽ നോർവേയിലെ ഹൗഗെസണ്ടിലാണ് ഫോസെ ജനിച്ചത്. നോർവേയുടെ പടിഞ്ഞാറൻ തീരത്തുള്ള ഒരു ചെറിയ പട്ടണത്തിലാണ് വളർന്ന ഫോസെയെ, അവിടുത്തെ അനുഭവങ്ങൾ ഏറെ സ്വാധീനിച്ചിട്ടുണ്ട്. ബെർഗൻ സർവകലാശാലയിൽ സാഹിത്യം പഠിക്കുകയും പത്രപ്രവർത്തകനായി ജോലി ചെയ്യുകയും ചെയ്തശേഷം ഹോർഡലാൻഡിലെ അക്കാദമി ഓഫ് റൈറ്റിംഗിൽ അദ്ദേഹം പഠിപ്പിച്ചു. അവിടെ അദ്ദേഹത്തിന്റെ വിദ്യാർത്ഥികളിൽ ഒരാളായിരുന്നു കാൾ ഓവ് ക്നാസ്ഗാർഡ്.

ചെറുപ്പത്തിൽ തന്നെ കവിതയെഴുതാൻ തുടങ്ങിയ ഫോസെ, 1983-ൽ തന്റെ ആദ്യ കവിതാസമാഹാരം പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു. അതേ വർഷം തന്നെ അദ്ദേഹം തന്റെ ആദ്യ നോവൽ റൗട്ട്, സ്വാർട്ട് (Red, Black) പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു. എന്നാൽ 1981-ൽ ഒരു പത്രത്തിൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ച ഹാൻ (അവൻ) എന്ന ചെറുകഥയെയാണ് തന്റെ യഥാർത്ഥ സാഹിത്യ അരങ്ങേറ്റമായി അദ്ദേഹം കണക്കാക്കുന്നത്. 

എൺപതുകളിൽ ഫോസെ ഗദ്യം, കവിതകൾ, കുട്ടികളുടെ പുസ്തകങ്ങൾ എന്നിവ പ്രസിദ്ധീകരിക്കുന്നത് തുടർന്നുവെങ്കിലും എഴുത്തുകാരനെന്ന നിലയിൽ അദ്ദേഹത്തിന്റെ വളർച്ച 1989 ലെ നോവലായ നൗസ്റ്റെറ്റ് (ബോട്ട്ഹൗസ്) എന്ന കൃതിയിലൂടെയാണ്. 1992-ൽ അദ്ദേഹം തന്റെ ആദ്യ നാടകം എഴുതി, പിന്നീട് അത് തന്റെ എഴുത്ത് ജീവിതത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ വഴിത്തിരിവായി ഫോസെ വിശേഷിപ്പിച്ചു. എന്നാൽ 1994-ൽ ബെർഗനിലെ നാഷണൽ തിയേറ്ററിൽ അവതരിപ്പിച്ച ആന്റ് നെവർ ഷാൾ വി പാർട്ട് ആണ് ഫോസെയുടെ ആദ്യ നാടകം. മുപ്പതിലധികം നാടകങ്ങൾ അദ്ദേഹം എഴുതിയിട്ടുണ്ട്. കാവ്യാത്മകമായ ഭാഷയ്ക്കും പ്രണയം, നഷ്ടം, മരണനിരക്ക് തുടങ്ങിയ സാർവത്രിക വിഷയങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള പര്യവേക്ഷണത്തിനും അവ പ്രശംസിക്കപ്പെട്ടു.

നോവലുകൾ, ചെറുകഥകൾ, നാടകങ്ങൾ, ഉപന്യാസങ്ങൾ, കവിതകൾ, ബാലസാഹിത്യങ്ങൾ എന്നിവ  എഴുതിയ ഫോസെയുടെ കൃതികൾ 50 ലധികം ഭാഷകളിലേക്ക് വിവർത്തനം ചെയ്യപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ നാടകങ്ങൾ ലോകമെമ്പാടും ആയിരത്തിലധികം തവണ അരങ്ങേറിട്ടുമുണ്ട്. ലാളിത്യവും സംക്ഷിപ്തതയും കാവ്യാത്മകമായ ഭാഷയുമാണ് ഫോസെയുടെ രചനാശൈലിയുടെ സവിശേഷത. ബന്ധങ്ങളുടെ സങ്കീർണ്ണതകൾ, അസ്തിത്വത്തിന്റെ ദുർബലത, അർത്ഥത്തിനായുള്ള സാർവത്രിക തിരയൽ എന്നിവ പരിശോധിച്ചുകൊണ്ട് അദ്ദേഹത്തിന്റെ കൃതികൾ പലപ്പോഴും മനുഷ്യബോധത്തിന്റെ ആഴങ്ങളിലേക്ക് ആഴ്ന്നിറങ്ങുന്നു. 

സാമുവൽ ബെക്കറ്റ്, ഫ്രാൻസ് കാഫ്ക തുടങ്ങിയ ആധുനിക എഴുത്തുകാരുടെ സ്വാധീനം ഫോസെയുടെ ആദ്യകാല കൃതികളിൽ കാണാം. അദ്ദേഹത്തിന്റെ രചനകൾ പലപ്പോഴും അതിന്റെ ശൂന്യത, ആവർത്തനങ്ങൾ, അദ്ദേഹത്തിന്റെ കഥാപാത്രങ്ങളുടെ ആന്തരിക ജീവിതം എന്നിവയിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു. ഫോസെയുടെ കഥാപാത്രങ്ങൾ പലപ്പോഴും ലോകവുമായി പൊരുത്തപ്പെടാൻ പാടുപെടുന്നു. സ്വന്തം രചനയ്ക്ക് പുറമേ, ഫോസെ നിരവധി കൃതികൾ നോർവീജിയൻ ഭാഷയിലേക്ക് വിവർത്തനം ചെയ്യുകയും ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. 

ഫോസെയുടെ ഏറ്റവും ശ്രദ്ധേയമായ കൃതികളിലൊന്നാണ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഏഴ് വാല്യങ്ങളുള്ള സാഹിത്യ കൃതി, സെപ്റ്റോളജി. 20-ലധികം ഭാഷകളിലേക്ക് വിവർത്തനം ചെയ്യപ്പെടുകയും ലോകമെമ്പാടും നിരൂപക പ്രശംസ നേടുകയും ചെയ്ത സെപ്റ്റോളജിയിൽ "മെലങ്കളി", "ദ അദർ നെയിം", "ദ സ്ലീപ്പ്" തുടങ്ങിയ നോവലുകൾ ഉൾപ്പെടുന്നു. സെപ്റ്റോളജിക്ക്, ബ്രേജ് പ്രൈസ്, ക്രിട്ടിക്സ് പ്രൈസ് എന്നിവയുൾപ്പെടെ നിരവധി അവാർഡുകൾ ലഭിച്ചിട്ടുണ്ട്. അന്താരാഷ്ട്ര ബുക്കർ പ്രൈസ്, അമേരിക്കൻ നാഷണൽ ബുക്ക് അവാർഡ് എന്നിവയുടെ ചുരുക്കപ്പട്ടികയിലും ഫോസെ ഇടം നേടിയിട്ടുണ്ട്. ഫോസെയുടെ ഏറ്റവും പുതിയ ഗദ്യ കൃതിയായ ക്വിറ്റ്‌ലീക്ക് (എ ഷൈനിംഗ്) എന്ന നോവൽ 2023–ൽ പുറത്തിറങ്ങി. 

Content Highlights: Jon Fosse | Nobel Prize in Literature 2023 | Norwegian author